Triệu chứng và biến chứng của bệnh thần kinh ngoại biên

Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu các triệu chứng thường gặp và các biến chứng nguy hiểm của bệnh thần kinh ngoại biên.

1. Giới thiệu

Bệnh lý thần kinh ngoại vi là một tình trạng bệnh lý phức tạp. Nó liên quan đến một loạt các rối loạn được đặc trưng bởi tổn thương dây thần kinh ngoại biên – là một phần quan trọng của hệ thống thần kinh nằm bên ngoài não và tủy sống. Nó bao gồm các dây thần kinh chạy từ não và tủy sống đến khắp cơ thể. Mặc dù các tế bào sừng trước tủy sống được xem là một phần của hệ thần kinh trung ương, nhưng đôi khi chúng được coi là thuộc hệ thống thần kinh ngoại biên vì chúng đóng vai trò quan trọng trong việc chuyển động của cơ thể.

Bệnh lý thần kinh vận động gây ra yếu hoặc liệt cơ. Trong khi đó, bệnh lý thần kinh cảm giác gây ra cảm giác khác thường hoặc mất cảm giác. Một số bệnh lý có thể tiến triển nghiêm trọng và gây nguy hiểm đến tính mạng.

Nhờ việc hiểu rõ hơn về hệ thống thần kinh ngoại biên, ta có thể nắm bắt kịp thời các triệu chứng và áp dụng các phương pháp điều trị hiệu quả. Các nghiên cứu và tiến bộ trong lĩnh vực y học đang mở ra hy vọng cho việc cải thiện điều trị và tương lai tươi sáng cho những người đối mặt với bệnh lý thần kinh ngoại biên.

2. Triệu chứng của bệnh thần kinh ngoại biên

Bệnh lý thần kinh ngoại biên, với bản chất của nó là sự khuyết tật chức năng trong một hoặc nhiều dây thần kinh ngoại biên (từ dây thần kinh đến rễ và đám rối). Nó bao gồm nhiều hội chứng đặc trưng, bao gồm đau, yếu và teo cơ, giảm phản xạ gân xương, cùng với các triệu chứng rối loạn vận mạch. Các triệu chứng này có thể xuất hiện độc lập hoặc kết hợp với nhau, tùy thuộc vào mức độ ảnh hưởng.

Mỗi dây thần kinh ngoại biên của hệ thống ngoại vi đóng vai trò quan trọng trong việc truyền tải các tín hiệu và chức năng riêng. Điều này dẫn đến sự đa dạng của các triệu chứng bệnh, phụ thuộc vào dây thần kinh ngoại biên bị ảnh hưởng. Chúng được phân loại thành:

• Dây thần kinh cảm giác: Chuyên trách nhận biết các cảm giác như nhiệt độ, đau, rung hoặc chạm từ da.
• Dây thần kinh vận động: Điều khiển chuyển động của cơ.
• Dây thần kinh hỗn hợp: Đồng thời điều khiển chuyển động và nhận giác quan.
• Dây thần kinh tự chủ: Kiểm soát chức năng tự động của cơ thể như huyết áp, mồ hôi, nhịp tim, tiêu hóa và chức năng bàng quang.

Dựa trên sự phân loại này, triệu chứng của bệnh thần kinh ngoại biên có thể bao gồm:

• Cảm giác như đeo “găng tay” hoặc “mang vớ”.
• Cảm giác bỏng rát hoặc đau buốt.
• Cảm giác nhức nhối hoặc như điện giật khi da bị kích thích.
• Khó ngủ do tê, mỏi nặng chân và đau chân.
• Mất thăng bằng và khó phối hợp động tác.
• Yếu cơ và co cứng cơ.
• Khó khăn khi đi bộ hoặc cử động cánh tay.
• Đổ mồ hôi bất thường.
• Bất thường về huyết áp hoặc nhịp tim nhanh/chậm.
• Da khô và xanh nhạt.

Những triệu chứng này, như yếu chi, cảm giác bàn chân bì bì hoặc không nhận biết tiếp xúc với mặt đất hoặc dép rớt, cùng với cảm giác đau như bị đâm dao hoặc bỏng ở tay và chân, thường là những dấu hiệu và triệu chứng phổ biến của bệnh thần kinh ngoại biên.

Hiểu rõ hơn về các triệu chứng này là một bước quan trọng để chẩn đoán và điều trị bệnh thần kinh ngoại biên, mang đến sự cải thiện cho chất lượng cuộc

Ban đầu, việc phân loại bệnh dựa trên tiền sử bệnh và kết quả khám lâm sàng. Tuy nhiên, các xét nghiệm về điện cơ và dẫn truyền thần kinh (test điện cơ) đóng vai trò quan trọng trong xác định vị trí tổn thương và đánh giá liệu nguyên nhân chủ yếu là do tổn thương các sợi trục (thường do quá trình chuyển hóa) hay mất myelin (thường do cơ chế tự miễn). Nhận biết nguyên nhân sẽ hỗ trợ trong việc lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.

Trong quá trình điều trị, hướng tới nguyên nhân gốc là yếu tố quan trọng. Các phương pháp điều trị tập trung vào việc điều trị nguyên nhân cơ bản gây ra bệnh lý thần kinh ngoại biên.

3. Biến chứng của bệnh lý thần kinh ngoại biên

Bệnh thần kinh ngoại biên có thể gây ra nhiều biến chứng đáng lo ngại, đòi hỏi sự quan tâm và chăm sóc đặc biệt từ các chuyên gia y tế. Dưới đây là một số biến chứng phổ biến của bệnh:

• Bỏng và vết thương ngoài da: Như đã nói ở trên, hệ thống thần kinh ngoại biên giúp người bệnh nhận biết cảm giác nhiệt và đau, nên khi hệ thống này bị tổn thương, sẽ gây ra biến chứng nguy hiểm là sự mất cảm giác về nhiệt độ và đau trên các phần cơ thể bị tê. Điều này khiến người bệnh khó nhận ra những thay đổi nhiệt độ nguy hiểm hoặc cảm giác đau từ các vết thương ngoài da. Để tránh tình trạng này, người bệnh phải kiểm tra kỹ các vùng bị tê và chăm sóc những vết thương nhỏ để ngăn ngừa nguy cơ nhiễm trùng. Điều này đặc biệt quan trọng đối với những bệnh nhân mắc bệnh đái tháo đường, vì họ có nguy cơ nhiễm trùng cao hơn người bình thường.
• Nhiễm trùng: Do mất cảm giác, các vùng bị tê trong bệnh thần kinh ngoại biên có nguy cơ cao hơn bị tổn thương mà không được nhận biết. Điều này có thể gây ra nhiễm trùng. Vì vậy, quan trọng để người bệnh kiểm tra và chăm sóc kỹ lưỡng những khu vực này. Nếu có bất kỳ vết thương nhỏ nào, nên thực hiện các biện pháp vệ sinh, như rửa sạch và bôi kem chống nhiễm trùng. Nếu có bất kỳ dấu hiệu nhiễm trùng như đỏ, sưng, đau hoặc mủ, người bệnh nên tham khảo ý kiến của bác sĩ ngay lập tức để nhận được điều trị thích hợp.
• Té ngã: Sự yếu và mất cảm giác ở các chi là một biến chứng phổ biến khác của bệnh thần kinh ngoại biên. Điều này có thể làm cho người bệnh mất thăng bằng và dễ té ngã. Để tránh tai nạn và chấn thương, rất quan trọng để tăng cường an toàn cho

4. Phần kết luận

Bằng cách phát hiện sớm các triệu chứng và  từ đó dự phòng các biến chứng tiềm ẩn liên quan đến bệnh lý thần kinh ngoại vi, người bệnh sẽ được chẩn đoán và được điều trị tốt hơn.