Những cập nhật mới trong phác đồ điều trị gout

Bệnh gout là một loại viêm khớp do tình trạng tạo thành vi tinh thể trong cơ thể, đặc trưng bởi những cơn gout cấp (hay còn được gọi là viêm khớp cấp), khi tinh thể natri urat tích tụ trong mô và gây tăng acid uric trong máu. Hiện nay, có những thay đổi mới trong phác đồ điều trị gout giúp bệnh nhân giảm đau hiệu quả, cùng tham khảo bài viết sau.

1. Giới thiệu chung về bệnh gout

Gout thuộc loại bệnh lý viêm khớp, xuất hiện khi có sự lắng đọng vi tinh thể. Bệnh có đặc điểm là các cơn viêm khớp cấp tái phát, và sau đó có thể chuyển biến thành bệnh viêm khớp mạn tính. Nguyên nhân gout liên quan đến sự rối loạn chuyển hóa purin, gây tăng acid uric và lắng đọng tinh thể muối urat natri trong khớp và các mô khác trong cơ thể.

Phương pháp điều trị gout có các nguyên tắc chung sau đây:

Giảm đau và giảm viêm trong các cơn viêm khớp cấp.
Dự phòng các biến chứng bằng cách giảm nồng độ acid uric trong máu.

Phương pháp điều trị gout cần được thực hiện liên tục, kéo dài và toàn diện, bắt đầu từ giai đoạn điều trị và phòng ngừa ban đầu. Điều này đảm bảo đạt được các mục tiêu sau:

Điều trị triệu chứng: kiểm soát các cơn viêm khớp gout cấp.
Giảm và duy trì nồng độ acid uric trong máu đạt mục tiêu.
Điều trị các bệnh lý đồng kèm (như tăng huyết áp, tiểu đường, rối loạn lipid máu, béo phì).

2. Điều trị nội khoa

Trong phác đồ điều trị gout của Bộ Y Tế, có các loại thuốc được sử dụng để điều trị các cơn gout cấp, bao gồm:

Colchicin: Colchicin có hiệu quả trong việc chống viêm và giảm đau trong cả gout cấp và gout mạn tính. Tuy nhiên, khi sử dụng colchicin, cần hạn chế sử dụng liều cao để tránh tác dụng phụ không mong muốn.
Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs): Có nhiều lựa chọn thuốc NSAIDs không đòi hỏi đơn thuốc như ibuprofen và naproxen, cũng như có các loại NSAIDs mạnh hơn đòi hỏi đơn thuốc từ bác sĩ như indomethacin hoặc celecoxib. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng nhóm thuốc này không được khuyến cáo sử dụng đối với những người có viêm loét dạ dày tá tràng hoặc suy thận. NSAIDs có thể được sử dụng đơn thuốc hoặc kết hợp với colchicin trong phác đồ điều trị gout.
Corticoid: Corticoid được chỉ định để giảm viêm và đau trong phác đồ điều trị gout. Thuốc có thể được uống để có tác dụng toàn thân, nhưng thường chỉ sử dụng trong thời gian ngắn và khi các loại thuốc trên không đạt hiệu quả. Ngoài ra, corticoid cũng có thể được tiêm trực tiếp vào khớp bị ảnh hưởng.

Các loại thuốc được sử dụng để dự phòng các biến chứng của bệnh, bao gồm:

Thuốc ức chế tổng hợp acid uric (Allopurinol và Febuxostat): Nhóm thuốc này giúp giảm sản sinh acid uric trong cơ thể. Tuy nhiên, chúng không được khuyến cáo sử dụng trong các trường hợp gout cấp, mà thích hợp được dùng sau khi tình trạng viêm khớp đã giảm đi sau 1-2 tuần sử dụng colchicin.
Thuốc tăng thải acid uric như probenecid: Loại thuốc này được chỉ định trong phác đồ điều trị gout nhằm cải thiện khả năng loại bỏ acid uric khỏi cơ thể. Tuy nhiên, probenecid có thể gây ra một số tác dụng phụ đáng chú ý như đau dạ dày và sỏi thận.
Pegloticase: Đây là một loại porcine uricase, một enzym có khả năng chuyển đổi urat kém tan thành dạng dễ tan hơn để tiết ra qua nước tiểu. Pegloticase đã được FDA chấp thuận để điều trị gout trong trường hợp các thuốc hạ acid uric thông thường không đạt được hiệu quả.

Ngoài ra, cũng có các thực phẩm chức năng, thuốc đông y và thuốc nam như kim tiền thảo, râu mèo, râu bắp,… được cho là có tác dụng giảm nồng độ acid uric trong cơ thể.

3. Điều trị ngoại khoa

Phương pháp điều trị ngoại khoa (hạn chế) được áp dụng trong các trường hợp đặc biệt như sau:

Phẫu thuật cắt bỏ hạt tophi: Phương pháp này chỉ định cho trường hợp gout đi kèm với biến chứng loét, bội nhiễm hạt tophi hoặc khi kích thước hạt tophi quá lớn gây ảnh hưởng đến khả năng vận động hoặc vì mục đích thẩm mỹ.
Trong quá trình phẫu thuật, bác sĩ có thể đồng thời chỉ định sử dụng colchicin để ngăn ngừa cơn gout cấp tái phát. Đôi khi cũng có thể kết hợp sử dụng thuốc hạ acid uric máu.

Cần lưu ý rằng phương pháp điều trị ngoại khoa chỉ được áp dụng trong các trường hợp đặc biệt và có yêu cầu chẩn đoán và chỉ định từ bác sĩ.

4. Những cập nhật mới trong phác đồ điều trị gout

phac-do-dieu-tri-gout-moi

Các điểm cập nhật trong phác đồ điều trị gout mới theo khuyến nghị từ Hội thấp khớp học Hoa Kỳ (ACR) năm 2020 bao gồm:

– Điều trị cơn gout cấp:

Sử dụng colchicine, NSAIDs hoặc glucocorticoids làm phương pháp điều trị ban đầu.
Colchicine ở liều thấp hoặc cao đều có hiệu quả tương đương, tuy nhiên nên ưu tiên sử dụng liều thấp để giảm nguy cơ tác dụng phụ.
Trong trường hợp colchicine, NSAIDs hoặc glucocorticoids không hiệu quả, dung nạp kém hoặc không được khuyến cáo, xem xét sử dụng ức chế IL-1 thay vì không sử dụng bất kỳ thuốc nào.

– Lối sống:

Hạn chế tiêu thụ sản phẩm có cồn.
Giới hạn thực phẩm chứa purin.
Tránh sử dụng tất cả các loại đồ uống giàu fructose.
Khuyến khích người bệnh gout thừa cân tham gia chương trình giảm cân.

– Chỉ định điều trị giảm acid uric máu:

Bắt đầu sử dụng thuốc giảm acid uric máu ngay khi người bệnh có cơn gout cấp và đáp ứng các tiêu chí sau: có tình trạng nốt tophi dưới da, có tổn thương gout được thấy trên hình ảnh (ví dụ như X-quang), hoặc từ 2 cơn gout cấp trở lên trong vòng 1 năm.
Không sử dụng thuốc giảm acid uric máu ở người bệnh có cơn gout cấp đầu tiên, người bệnh chỉ có tăng acid uric máu mà không có các biểu hiện gout cấp trước đó hoặc không có nốt tophi dưới da.
Allopurinol hoặc febuxostat được ưu tiên sử dụng thay vì probenecid là phương pháp điều trị đầu tiên cho những bệnh nhân mắc bệnh thận mãn tính từ trung bình đến nặng. Trong số này, allopurinol được khuyến cáo ưu tiên sử dụng.
Khởi đầu với liều thấp của allopurinol hoặc febuxostat.

5. Kết luận

Tổng hợp các điểm cập nhật trong phác đồ điều trị gout theo khuyến nghị từ Hội thấp khớp học Hoa Kỳ (ACR) năm 2020, chúng ta nhận thấy những tiến bộ quan trọng trong việc lựa chọn và sử dụng thuốc làm giảm acid uric máu, điều trị cơn gout cấp và quản lý lối sống của người bệnh gout.

Các cập nhật trong phác đồ điều trị gout này đánh dấu sự tiến bộ trong việc cung cấp các phương pháp điều trị hiệu quả và các khuyến nghị cho người bệnh gout. Việc áp dụng những thông tin mới này sẽ giúp cải thiện chất lượng cuộc sống và quản lý bệnh tốt hơn cho những người bị gout. Đồng thời, quan trọng nhất là tư vấn và hỗ trợ bệnh nhân trong việc tuân thủ phác đồ điều trị và thay đổi lối sống phù hợp để đạt được kết quả tối ưu trong