Chấn thương dây chằng chéo trước( ACL) là một trong những dây chằng khớp gối thường hay bị tổn thương nhất. Những VĐV đã từng bị chấn thương ACL là những người có nguy cơ mắc các bệnh viêm khớp rất cao trong cuộc sống sau này, ngay cả khi họ đã có phẫu thuật để chữa chấn thương. Các chấn thương ACL thường chiếm một khoản chi phí chăm sóc sức khỏe rất lớn, ước tính đến hơn nửa nghìn tỷ đô- la Mỹ mỗi năm.
1. Nguyên nhân xảy ra chấn thương dây chằng chéo trước?
Các nhà nghiên cứu cho rằng có những yếu tố bên ngoài và bên trong liên quan đến chấn thương ACL. Yếu tố bên ngoài bao gồm bất kỳ tình huống vận động nào mà sự phối hợp động tác của VĐV bị phá vỡ ngay trước khi tiếp đất hoặc giảm tốc độ.
Ví dụ về sự phá vỡ trong phối hợp các động tác bao gồm bị cầu thủ khác xô đẩy, tiếp đất vào chỗ không bằng phẳng- vào hố hoặc chỗ khấp khểnh, bị chẹo chân. Các yếu tố bên ngoài khác đã được nghiên cứu bao gồm tác động của việc mang giày dép, dụng cụ không phù hợp( không vừa chân hoặc không phù hợp với các bề mặt sân khác nhau), và bản thân bề mặt sân không đảm bảo.
Các yếu tố nội tại bao gồm sự khác biệt về giải phẫu của nam và nữ, tăng độ linh hoạt của gân kheo, tăng biên độ động tác quay sấp bàn chân( bàn chân bẹt), các hiệu ứng của nội tiết tố, và những thay đổi trong hệ thống thần kinh và cơ bắp kiểm soát tư thế của đầu gối. Những khác biệt về giải phẫu giữa nam và nữ, như xương chậu nữ rộng hơn và có xu hướng đi chân “ vòng kiềng ” ở phụ nữ, có thể khiến cho phụ nữ bị chấn thương ACL.
2. Triệu chứng
+ Bệnh nhân nghe thấy tiếng “rắc” sau chấn thương, tiếp theo đầu gối sưng nề và hạn chế vận động.
+ Lỏng gối
– Chân bệnh nhân yếu khi đi lại, cảm giác khó khăn khi đứng trụ một chân bên chấn thương..
+ Teo cơ
Cơ vùng đùi và cẳng chân bên chấn thương teo nhỏ dần so với bên lành
+ Một số nghiệm pháp giúp chẩn đoán đứt dây chằng chéo trước:
Các nghiệm pháp được bác sĩ thực hiện giúp chẩn đoán tổn thương dây chằng chéo trước gồm: ngăn kéo trước, Lachsman, Pivot shift đều dương tính tùy mức độ phụ thuộc vào mức tổn thương dây chằng.
Một số cận lâm sàng hình ảnh học như chụp X-quang và MRI khớp gối giúp chẩn đoán chính xác và đưa ra các phương pháp điều trị
3. Điều trị
3.1 Điều trị bảo tồn:
Chỉ định:
– Đứt không hoàn toàn dây chằng chéo trước, khớp gối còn vững
– Đứt dây chằng chéo trước ở bệnh nhân lớn tuổi.
– Đứt dây chằng chéo trước ở trẻ em còn sụn tăng trưởng
3.2 Phẫu thuật
Phẫu thuật tạo hình dây chằng chéo trước khớp gối đã trở nên khá phổ biến và trở thành một phẫu thuật thường quy tại nhiều bệnh viện trên cả nước. Đối với phẫu thuật này, để thực hiện không khó nhưng để đạt hiệu quả cao nhất thì không hề dễ dàng. Nó đòi hỏi phải có những hiểu biết đầy đủ và sâu sắc về các cấu trúc giải phẫu liên quan, đặc biệt giải phẫu của mặt trong lồi cầu ngoài xương đùi và mâm chầy cũng như giải phẫu của dây chằng chéo trước. Bên cạnh đó, còn đòi hỏi những hiểu biết về các phương pháp phẫu thuật, các loại vật liệu sử dụng để tạo hình dây chằng trong đó vật liệu gân đổng loại bắt đầu được sử dụng trong những năm gần đây ở nước ta và ngày càng trở nên phổ biến. Những vấn đề khoa học liên quan đến mảnh ghép đồng loại như các nguy cơ của mảnh ghép này… là những vấn đề cần quan tâm khi sử dụng cho phẫu thuật.
3. Phòng ngừa chấn thương dây chằng chéo trước
Bài tập sử dụng lực đàn hồi phải nhanh, động tác phải mạnh mẽ mà trước tiên các bắp cơ được kéo căng ra (giai đoạn co cơ nhượng bộ) sau đó sẽ rút ngắn (giai đoạn khắc phục). Chu kỳ kéo dài – rút ngắn này sẽ là tăng sức mạnh cơ bắp. Một ví dụ của dạng bài tập này là VĐV nhảy xuống khỏi một chiếc bục nhỏ và ngay lập tức bật nhảy lên trở lại sau khi chân vừa chạm tới sàn.
Tập luyện khả năng giữ thăng bằng thường liên quan đến việc sử dụng các dụng cụ bập bênh hoặc các ván thăng bằng. Các bài tập thăng bằng trên sân bãi có thể bao gồm các động tác ném bóng với đối tác trong khi giữ thăng bằng trên một chân.
Để cải thiện sức mạnh và sự vững chắc của một chân, các VĐV thực hiện các bài tập chẳng hạn như nhảy và rơi xuống- tiếp đất bằng một chân với tư thế gấp gối và giữ tư thế này trong thời điểm thích hợp.
Các bài tập sử dụng lực đàn hồi
Các bài tập sử dụng lực đàn hồi cường độ cao có tác dụng quan trọng trong việc làm giảm số lượng chấn thương ACL. Để thành công, các bài tập sử dụng lực đàn hồi phải được thực hiện hơn một lần mỗi tuần trong ít nhất 6 tuần. Các VĐV được dạy các yếu lĩnh kỹ thuật của động tác tiếp đất chính xác, nhấn mạnh động tác tiếp đất bằng lòng bàn chân với tư thế gấp gối và đưa phần ngực ra trước, ở trên điểm rơi của đầu gối. VĐV phải tiếp nhận lực phản hồi ở tư thế đầu gối thích hợp để tránh bị xoắn vặn vào trong.
Hiện có rất nhiều chương trình mới đang được các huấn luyện viên áp dụng như một phần không thể thiếu trong phần khởi động của buổi tập, chẳng hạn như nhảy qua một quả bóng và tiếp đất ở tư thế thích hợp.
Tóm lại, chấn thương dây chằng chéo trước là một chấn thương thể thao phổ biến và có thể gây ra các vấn đề lâu dài nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Phẫu thuật và tái tạo dây chằng chéo trước là một phương pháp điều trị hiệu quả cho chấn thương này, tuy nhiên, việc tuân thủ các chỉ đạo của bác sĩ về tập luyện và chế độ ăn uống cũng rất quan trọng. Các phương pháp không phẫu thuật cũng có thể được sử dụng cho các trường hợp nhẹ, nhưng cần được thực hiện dưới sự giám sát của chuyên gia y tế. Để tránh chấn thương ACL, người chơi thể thao cần thực hiện đầy đủ bài tập giãn cơ và tăng cường cơ và đeo đai hỗ trợ khi tập luyện và thi đấu.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số 02439743556 hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Leave a Reply