Chụp mạch máu qua da (DSA) là phương pháp chẩn đoán hình ảnh kết hợp giữa việc chụp X-quang và xử lý hình ảnh số để chụp hệ thống mạch máu trong cơ thể và dùng những kỹ thuật xâm lấn tối thiểu can thiệp điều trị từ trong lòng mạch máu mà không cần phải phẫu thuật mở xâm lấn.
1. Giới thiệu
Chụp mạch máu qua da (DSA) là phương pháp chẩn đoán hình ảnh kết hợp giữa việc chụp X-quang và xử lý hình ảnh số để chụp hệ thống mạch máu trong cơ thể và dùng những kỹ thuật xâm lấn tối thiểu can thiệp điều trị từ trong lòng mạch máu mà không cần phải phẫu thuật mở xâm lấn.
Chụp mạch máu số hóa xóa nền giúp phát hiện sớm các bất thường của mạch máu, xác định chính xác các vị trí mạch máu bị tổn thương. Chụp mạch máu số hóa xóa nền hiện nay được xem là “thủ thuật vàng” trong các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh bệnh lý mạch máu nó chung và mạch máu não nói riêng.
1.1. Nguyên lý chụp mạch máu DSA
- Chụp DSA là sự kết hợp giữa kỹ thuật xử lý hình ảnh bằng máy vi tính và chụp mạch máu thông thường theo kỹ thuật Seldinger.
- Nguyên lý của kỹ thuật chụp mạch máu kỹ thuật số hóa xóa nền là sử dụng tia X- Quang và ánh sáng huỳnh quang để chụp mạch máu ở những vị trí cần thiết vào thời điểm trước và sau khi bơm thuốc cản quang vào mạch máu cần chụp. Sau đó, máy tính sẽ xóa mờ hình ảnh nền, thu được hình ảnh đầy đủ của tim và hệ thống mạch máu.
- Một hệ thống DSA thường bao gồm các thành phần như bộ phận phát tia X, bộ phận thu nhận hình ảnh, bộ phận xử lý hình ảnh số và bộ phận hiển thị….Bộ phận trung tâm của hệ thống là bộ xử lý hình ảnh số (digital image processing system). Trước khi tiến hành chụp DSA, người ta tiêm cho bệnh nhân một chất nhuộm huỳnh quang có tác dụng làm sáng mạch máu, chất nhuộm này hoàn toàn vô hại và sẽ thải ra ngoài cơ thể qua nước tiểu của bệnh nhân. Khi tia X được phát ra, đi xuyên qua cơ thể người bệnh và được thu nhận bằng bầu tăng sáng (Image Intensifier). Một ống kính được đặt giữa bầu tăng sáng và video camera nhằm giới hạn cường độ ánh sáng truyền đến camera.Trước khi thực hiện thuật toán xóa nền, máy chụp hình ảnh ban đầu khi chưa tiêm thuốc cản quang. Sau đó, chất cản quang sẽ được tiêm vào mạch máu cần chụp qua ống thông luồn vào động mạch đùi qua da. Tiếp theo là quá trình thu nhận ảnh động khi chất cản quang đi vào cơ thể trong 1 đơn vị thời gian được cài đặt sẵn. Bộ phận xử lý hình ảnh sẽ lấy ảnh thu nhận được khi chưa có chất cản quang làm ảnh nền (ảnh mask) và tiến hành loại trừ ảnh nền với ảnh thu được khi có chất cản quang đó là những cấu trúc giải phẫu tĩnh giống nhau giữa 2 ảnh.
2. Chụp mạch máu qua da (DSA)
Chụp mạch máu qua da là tiêu chuẩn vàng chẩn đoán bệnh lý mạch máu. giúp phát hiện sớm các bất thường của mạch máu, xác định chính xác các vị trí mạch máu bị tổn thương. Chụp mạch máu số hóa xóa nền hiện nay được xem là “thủ thuật vàng” trong các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh bệnh lý mạch máu nó chung và mạch máu não nói riêng.
Chụp mạch máu qua da (DSA)
2.1. Chỉ định
Để chẩn đoán: DSA giúp chẩn đoán chính xác loại tổn thương, hình thái, vị trí và mức độ tổn thương mạch máu. Khi mục tiêu của DSA đơn thuần là chẩn đoán nếu các phương pháp thăm dò hình ảnh khác không kết luận được hoặc có sự bất tương đồng giữa các kết quả.
Kết hợp điều trị ở những bệnh nhân có chỉ định can thiệp bệnh lý động mạch hoặc tĩnh mạch dựa trên lâm sàng và các phương pháp thăm dò hình ảnh không xâm lấn: N ong, đặt stent, bít coil, bít dù, đặt lưới lọc…
2.2. Chống chỉ định tương đối
- Tăng huyết áp nặng
- Rối loạn đông máu nặng
- Dị ứng với chất cản quang có chứa i-ốt
- Suy thận nặng, suy tim sung huyết và thiếu máu nặng.
3. Đánh giá tổn thương
- Tổn thương hẹp/tắc động mạch: Đặc điểm của tổn thương trên phim chụp mạch số hóa xóa nền là hình khuyết thuốc cản quang làm giảm khẩu kính đột ngột tại vị trí hẹp hoặc không nhìn thấy hiện hình mạch máu do bị tắc hoàn toàn, tuần hoàn qua hệ thống thông bàng hệ.
- Trong tổn thương hẹp, chênh áp qua chỗ hẹp trên 20 mmHg là một chỉ số đáng tin cậy về tổn thương có ý nghĩa về mặt huyết động.
3.1. Ưu điểm của chụp mạch máu số hóa xóa nền DSA
- Chụp mạch máu số hóa xóa nền (DSA) hiện nay được xem là “thủ thuật vàng” trong các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh mạch máu. Chụp mạch máu số hóa xóa nền giúp cung cấp thông tin chính xác quá trình lưu thông máu khi đi qua các bộ phận của cơ thể được khảo sát, đặc biệt là quá trình cung cấp máu cho não và tim.
- Kỹ thuật này giúp phát hiện sớm các bất thường của mạch máu, tạo thuận lợi cho bác sĩ chẩn đoán chính xác các bệnh lý có liên quan đến sự tuần hoàn máu trong cơ thể, xác định chính xác các vị trí mạch máu tổn thương, từ đó sớm có kế hoạch điều trị, can thiệp phù hợp. đặc biệt các trường hợp bệnh nhân mắc các bệnh lý cấp cứu nghiêm trọng như nhồi máu não do tắc mạch máu lớn, nhồi máu cơ tim,…
3.2. Nhược điểm
- Là phương pháp xâm lấn. Cần dùng thuốc cản quang. Liên quan đến nhiễm xạ.
- Hình ảnh về tổn thương chỉ là hình ảnh 2D. Chi phí cao.
4. Biến chứng
- Tụ máu. Giả phình.
- Rò động – tĩnh mạch.
- Dị ứng thuốc cản quang. Suy thận.
- Biến cố tim mạch trong lúc can thiệp: nhồi máu não, xuất huyết não, nhồi máu cơ tim, tắc mạch chi cấp do huyết khối, vỡ mạch máu, g ãy stent.
5. Kết luận
Chụp mạch máu số hóa xóa nền giúp phát hiện sớm các bất thường của mạch máu, xác định chính xác các vị trí mạch máu bị tổn thương. Chụp mạch máu số hóa xóa nền hiện nay được xem là “thủ thuật vàng” trong các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh bệnh lý mạch máu nó chung và mạch máu não nói riêng.
Leave a Reply