Cập nhập quy trình phẫu thuật Newmann theo Bộ Y tế

Phẫu thuật Newmann là một phương pháp điều trị cho các bệnh lý thủng dạ dày – tá tràng do loét dạ dày – tá tràng hoặc do ung thư dạ dày. Phương pháp này được thực hiện nhằm giúp bệnh nhân có thể tiêu hóa thức ăn một cách bình thường mà không gặp phải các triệu chứng khó chịu, thậm chí có thể đe dọa đến tính mạng nếu không được chữa trị kịp thời.

1. Đại cương

Thủng dạ dày – tá tràng là một biến chứng cấp cứu của loét dạ dày – tá tràng hoặc của ung thư dạ dày, hậu quả gây viêm phúc mạc. Đây là một cấp cứu ngoại khoa ngày càng ít gặp do hiệu quả điều trị nội khoa bệnh loét dạ dày tá tràng. Chẩn đoán thường dễ vì đại đa số các trường hợp triệu chứng khá điển hình, rõ rệt. Điều trị phẫu thuật tùy theo nguyên nhân: với ổ loét dạ dày – tá tràng, chủ yếu là khâu lỗ thủng kết hợp điều trị nội khoa bệnh loét mang lại kết quả tốt, tránh được các biến chứng của cắt dạ dày; với ung thư dạ dày phải cắt dạ dày. Tuy nhiên, trong những trường hợp tổn thương lỗ thủng phức tạp không khâu được, thể trạng người bệnh già yếu, nhiều bệnh nặng toàn thân phối hợp thì lựa chọn duy nhất là phẫu thuật Newmann.

2. Chỉ định

Thủng dạ dày – tá tràng do loét dạ dày – tá tràng hoặc do ung thư dạ dày: tổn thương lỗ thủng phức tạp không khâu được, người bệnh có bệnh nặng toàn thân phối hợp không cho phép cắt dạ dày.

3. Chống chỉ định

Điều trị phẫu thuật Newmann là phương pháp an toàn và hiệu quả để điều trị các bệnh lý thủng dạ dày – tá tràng do loét dạ dày – tá tràng hoặc do ung thư dạ dày. Tuy nhiên, như bất kỳ phương pháp điều trị nào khác, nó cũng có một số chống chỉ định, bao gồm:

• Tổn thương thủng có khả năng khâu lỗ thủng hoặc cắt dạ dày: Nếu tổn thương thủng quá lớn và có khả năng khâu lỗ thủng hoặc cắt dạ dày, phẫu thuật Newmann có thể không phù hợp. Trong trường hợp này, bác sĩ có thể đưa ra quyết định điều trị khác phù hợp hơn.
• Bệnh nhân có các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác: Phẫu thuật Newmann có thể không phù hợp cho những bệnh nhân có các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác như suy tim, suy gan, suy thận hoặc bệnh nhân đang dùng thuốc ức chế miễn dịch.
• Tình trạng bệnh không còn điều trị được: Nếu bệnh lý dạ dày – tá tràng đã tiến triển đến mức không còn điều trị được bằng phẫu thuật, phẫu thuật Newmann cũng không thể giúp bệnh nhân.
• Tuổi cao và tình trạng sức khỏe yếu: Những bệnh nhân già và có tình trạng sức khỏe yếu có thể không phù hợp với phẫu thuật Newmann do nguy cơ cao tử vong hoặc biến chứng trong quá trình phẫu thuật và phục hồi.

4. Chuẩn bị

4.1. Người thực hiện:

– 01 Phẫu thuật viên chuyên khoa tiêu hóa hoặc ngoại chung

– 02 phụ mổ

– Kíp gây mê: 01 Bác sĩ gây mê, 01 Điều dưỡng phụ gây mê

– Kíp dụng cụ: 01 Dụng cụ viên, 01 nhân viên chạy ngoài

4.2. Người bệnh

– Được chẩn đoán bệnh, xét nghiệm sinh học, đánh giá toàn trạng bệnh phối hợp và được điều trị, nuôi dưỡng, cân bằng đủ đảm bảo cho cuộc phẫu thuật dự kiến.

– Nâng cao thể trạng, cân bằng những rối loạn do hậu quả của bệnh hoặc do cơ địa, bệnh mãn tính, tuổi…

– Người bệnh và gia đình được giải thích rõ trước mổ về tình trạng bệnh và tình trạng chung, về những khả năng phẫu thuật sẽ thực hiện, về những tai biến, biến chứng, di chứng có thể gặp do bệnh, do phẫu thuật, do gây mê, tê, giảm đau, do cơ địa của người bệnh.

– Nhịn ăn, thụt tháo, vệ sinh vùng phẫu thuật và toàn thân.

4.3. Phương tiện:

Bộ dụng cụ đại phẫu, dao siêu âm, Ligasure, máy cắt nối, chỉ phẫu thuật, thuốc, dịch truyền,…

4.4. Dự kiến thời gian phẫu thuật: 60 phút

5. Các bước tiến hành

– Tư thế: Người bệnh nằm ngửa, kê một gối đệm dưới lưng ngang đốt sống lưng 12 (D12).

– Vô cảm: gây mê toàn thân có giãn cơ

– Kỹ thuật:

Bước 1: Mở bụng đường trắng giữa trên dưới rốn, đánh giá tổn thương.

Đánh giá dịch ổ bụng, tình trạng phúc mạc.

Đánh giá vị trí, kích thước lỗ thủng

Đánh giá nguyên nhân gây thủng: loét lành tính hay ung thư.

Bước 2: Nếu thấy lỗ thủng quá to, tổ chức xung quanh lỗ thủng xơ cứng, mủn nát hoặc thủng do ung thư, khâu dễ bục, tình trạng người bệnh yếu không cho phép cắt ngay dạ dày thì dẫn lưu lỗ thủng ra ngoài bằng một ống thông Pezzer lớn. Lúc này chỉ đặt qua lỗ thủng ống cao su to sau đó cuốn mạc nối lớn xung quanh ống cao su và đính vào dạ dày và thành bụng. Có thể phối hợp với thắt môn vị, nối vị tràng hoặc mở thông hỗng tràng để nuôi dưỡng.

Bước 3: Rửa sạch bụng, đặt nhiều dẫn lưu, đóng bụng.

6. Theo dõi và xử trí biến chứng

– Chảy dịch dạ dày qua lỗ thủng gây áp xe tồn dư hoặc viêm phúc mạc: người bệnh sốt, dẫn lưu chảy dịch tiêu hóa. Tiếp tục điều trị kháng sinh, nhịn ăn, nuôi dưỡng qua mở thông hỗng tràng và tìm cách dẫn lưu dịch ra ngoài (tách vết mổ hoặc dẫn lưu dưới hướng dẫn của siêu âm)

– Theo dõi tình trạng chung: viêm phổi, nhiễm trùng vết mổ…

– Truyền dịch: tính đủ năng lượng, lượng dịch vào cho từng người bệnh cụ thể.

– Kháng sinh: sử dụng kháng sinh điều trị toàn thân, phối hợp kháng sinh.

Nguồn tham khảo: Bộ Y tế