Thang điểm GUSS trong đánh giá bệnh nhân đột quỵ

Thang điểm GUSS (Gugging Swallowing Screen) là một công cụ đánh giá chức năng nuốt của bệnh nhân đột quỵ. Phát hiện sớm rối loạn nuốt ở người bệnh đột quỵ não không những làm giảm nguy cơ gây viêm phổi do hít mà còn giảm nguy cơ suy dinh dưỡng, giảm thời gian nằm viện, giảm chi phí điều trị và giảm tỉ lệ tử vong. Sàng lọc rối loạn nuốt ở người bệnh đột quỵ não cấp là một trong những nhiệm vụ quan trọng nhất để phát hiện và kiểm soát các rối loạn nuốt tại đơn vị đột quỵ não.

1. Tổng quan về thang điểm GUSS

Thang điểm GUSS (Gugging Swallowing Screen) được phát triển bởi các nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Não và Thần kinh Gugging ở Áo, bao gồm các chuyên gia về hội chứng Parkinson và các bệnh lý liên quan đến chức năng nuốt.

Công cụ này được phát triển nhằm đáp ứng nhu cầu đánh giá chức năng nuốt của bệnh nhân đột quỵ một cách nhanh chóng và đơn giản. Trước đó, các phương pháp đánh giá chức năng nuốt thường phức tạp và mất nhiều thời gian, gây khó khăn cho việc đưa ra quyết định điều trị cho bệnh nhân.

Thang điểm GUSS được giới thiệu lần đầu tiên vào năm 2003 và đã được sử dụng rộng rãi trong các nghiên cứu và thực tiễn lâm sàng. Công cụ này đã được chứng minh là có độ tin cậy và hiệu quả trong đánh giá chức năng nuốt của bệnh nhân đột quỵ.

Đến nay, thang điểm GUSS vẫn được sử dụng trong thực tiễn lâm sàng và có tầm quan trọng đối với quyết định điều trị và dự đoán kết quả của bệnh nhân đột quỵ.

2. Chỉ định

Tầm soát chức năng nuốt thực hiện cho tất cả người bệnh thiếu máu não hay xuất huyết não trước khi cho ăn, uống nước hay thuốc.

Thang điểm GUSS (Gugging Swallowing Screen)

Lần 1: Đánh giá gián tiếp:

Cho người bệnh tự làm sạch họng bằng cách nuốt nước bọt thành công hoặc tự nuốt trôi 1ml nước lọc, nếu thành công chuyển tiếp sang lần 2

Lần 2: Đánh giá trực tiếp theo bảng

Tổng điểm sau 2 lần đánh giá:20 điểm

0-9: khó nuốt nặng.                   10-14: khó nuốt trung bình.

15-19: khó nuốt nhẹ.                  20: nuốt bình thường

Bốn dấu hiệu của rối loạn nuốt:

• 1. Ho và/hoặc giảm hoặc mất khả năng làm sạch khoang miệng (chủ động)
• 2. Nuốt nước bọt khó khăn hoặc không thể thực hiện được
• 3. Chảy nước dãi bên khóe miệng hoặc chảy dãi liên tục
• 4. Thay đổi giọng nói sau khi nuốt nước bọt hoặc giọng nói bất thường liên tục

3. Ưu điểm của thang điểm GUSS trong đánh giá bệnh nhân đột quỵ

Thang điểm GUSS (Gugging Swallowing Screen) có nhiều ưu điểm trong đánh giá chức năng nuốt của bệnh nhân đột quỵ, bao gồm:

• Đơn giản và nhanh chóng: GUSS được thiết kế để đánh giá chức năng nuốt của bệnh nhân đột quỵ một cách đơn giản và nhanh chóng, chỉ mất khoảng 5 phút để thực hiện toàn bộ quá trình đánh giá.
• Độ tin cậy cao: Công cụ này đã được chứng minh là có độ tin cậy cao trong đánh giá chức năng nuốt của bệnh nhân đột quỵ. Nhiều nghiên cứu đã chứng minh tính khả thi và độ nhạy của GUSS đối với việc dự đoán các vấn đề về nuốt của bệnh nhân.
• Dễ sử dụng: GUSS không yêu cầu kỹ năng đặc biệt và có thể được sử dụng bởi các chuyên gia không chuyên về chức năng nuốt.
• Thích hợp cho các bệnh viện tuyến dưới: Công cụ này thích hợp cho các bệnh viện tuyến dưới, đặc biệt là ở các nước đang phát triển, vì nó có chi phí thấp và không yêu cầu các thiết bị đắt tiền.
• Có tính ứng dụng cao: GUSS có tính ứng dụng cao trong thực tiễn lâm sàng và đã được sử dụng rộng rãi trong các nghiên cứu và bệnh viện trên toàn thế giới.

4. Hạn chế của thang điểm GUSS trong đánh giá bệnh nhân đột quỵ

Mặc dù Thang điểm GUSS (Gugging Swallowing Screen) có nhiều ưu điểm trong đánh giá chức năng nuốt của bệnh nhân đột quỵ, nhưng nó cũng có một số hạn chế nhất định, bao gồm:

• Không thực hiện được đánh giá chi tiết: GUSS chỉ đánh giá một số khía cạnh cơ bản của chức năng nuốt, không thể đánh giá chi tiết và chính xác hơn về các vấn đề liên quan đến chức năng nuốt.
• Không phân loại được mức độ nghiêm trọng: GUSS không phân loại được mức độ nghiêm trọng của các vấn đề liên quan đến chức năng nuốt, nhưng chỉ đánh giá khả năng nuốt của bệnh nhân.
• Không thích hợp cho các bệnh nhân có trang bị y tế đặc biệt: GUSS không thích hợp cho các bệnh nhân có trang bị y tế đặc biệt, như các ống thông khí hay các thiết bị hỗ trợ hô hấp.
• Không thay thế được các phương pháp đánh giá chức năng nuốt phức tạp hơn: GUSS chỉ là một công cụ đánh giá đơn giản và nhanh chóng, không thể thay thế được các phương pháp đánh giá chức năng nuốt phức tạp hơn.

Tóm lại, Thang điểm GUSS là một công cụ đánh giá chức năng nuốt đơn giản và tiện lợi, nhưng cũng có những hạn chế nhất định. Vì vậy, khi đánh giá chức năng nuốt của bệnh nhân đột quỵ, các chuyên gia nên kết hợp sử dụng GUSS với các phương pháp đánh giá khác để đảm bảo tính chính xác và toàn diện của kết quả đánh giá.

Nguồn tham khảo: Bộ Y tế