Kỹ thuật tập bắt buộc bên liệt (CIMT: Constraint induced movement therapy) là một phương pháp can thiệp cụ thể cho phục hồi chi trên và bàn tay liệt, được dựa trên sự liên kết thần kinh và những giả thuyết về việc học tập vận động (motor learning). Mục đích chính của phương pháp này là ép buộc tay liệt phải hoạt động tối đa tới mức có thể để hoạt hóa và kích thích các tế bào thần kinh nhằm đem lại cho người bệnh kết quả chức năng tốt hơn. Kỹ thuật này áp dụng cho người bệnh liệt nửa người, là một trong những di chứng của đột quỵ não.
1. Chỉ định của kỹ thuật CIMT
Các giai đoạn bán cấp, mạn tính của liệt nửa người do đột quỵ, chấn thương sọ não, viêm não, viêm màng não.
2. Chống chỉ định
Trong tình trạng cấp cứu (trong 2 tuần đầu).
3. Chuẩn bị
Người thực hiện
– Bác sĩ chuyên khoa phục hồi chức năng.
– Kỹ thuật viên phục hồi chức năng đã được đào tạo và thành thạo kỹ thuật.
Phương tiện
Găng tay, đai đeo, dụng cụ tập luyện…
Người bệnh
Được thông báo, giải thích rõ ràng để người bệnh và gia đình yên tâm, hợp tác.
Hồ sơ bệnh án
Ghi chép đầy đủ.
4. Thực hiện
Kiểm tra hồ sơ bệnh án
– Chỉ định điều trị.
– Thời gian điều trị.
– Các thông số đánh giá về chức năng bàn tay liệt của người bệnh trước khi điều trị.
Kiểm tra người bệnh
Tình trạng người bệnh trước khi tập.
Thực hiện kỹ thuật
– Bước 1: bộc lộ vùng cẳng tay bàn tay bên lành.
– Bước 2: tiến hành đeo găng tay vào tay bên lành. Hoặc dùng băng chun cuốn quanh bàn tay lành, chú ý không cuốn chặt. Hoặc dùng đai treo nâng đỡ cánh, cẳng, bàn tay lành.
– Bước 3: thời gian đeo trong 90% thời gian thức trong giai đoạn 2 – 3 tuần, kết hợp với việc cố gắng vận động tay liệt trong khi luyện tập cũng như trong SHHN.
– Bước 4: dùng danh mục thói quen để liệt kê chi tiết các hành động cần phải làm ở nhà trong khi bó tay nhằm mục đích tăng cường sử dụng tay liệt của người bệnh khi không ở bệnh viện.
– Thời gian thực hiện 20 – 30 phút tùy tình trạng sức khỏe của người bệnh.
5. Theo dõi và xử trí tai biến
– Đánh giá tình trạng người bệnh sau khi tập.
– Theo dõi phát hiện các dấu hiệu bất thường ở tay lành sau thời gian tập.
Xử trí tai biến
Hầu như không có tai biến hay tác dụng phụ trong quá trình luyện tập.
6. Ưu điểm của kỹ thuật CIMT
CIMT (Constraint Induced Movement Therapy) là một phương pháp tập luyện đặc biệt được áp dụng trong việc phục hồi chức năng vận động cho bệnh nhân liệt nửa người. Dưới đây là một số ưu điểm của phương pháp này:
– Tăng cường khả năng vận động của bên liệt: Bằng cách bắt buộc sử dụng cánh tay bên liệt trong các hoạt động hàng ngày, phương pháp CIMT tạo ra một áp lực và kích thích để bên liệt phải sử dụng cánh tay bên đó để thực hiện các hoạt động, từ đó tăng cường sức mạnh và khả năng vận động của cánh tay bên liệt.
– Cải thiện chức năng vận động: CIMT đã được chứng minh là rất hiệu quả trong việc cải thiện khả năng vận động và chức năng của bệnh nhân liệt nửa người.
– Điều chỉnh chức năng thần kinh: Phương pháp CIMT có thể giúp điều chỉnh lại chức năng thần kinh và cải thiện sự liên kết giữa các vùng não và các bộ phận cơ thể.
– Không cần sử dụng thuốc: Phương pháp CIMT không yêu cầu sử dụng thuốc, giúp tránh những tác dụng phụ của thuốc.
– Áp dụng đơn giản: Phương pháp CIMT có thể áp dụng đơn giản tại nhà hoặc trong các trung tâm phục hồi chức năng.
– Tăng cường sự động viên, khích lệ: Bệnh nhân thường cảm thấy động viên và khích lệ hơn khi thấy tiến bộ trong quá trình phục hồi.
Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả tốt nhất, phương pháp CIMT cần được thực hiện dưới sự giám sát của chuyên gia và có thể không phù hợp với một số trường hợp bệnh nhân.
7. Hạn chế của kỹ thuật CIMT
Mặc dù kỹ thuật tập bắt buộc bên liệt (CIMT) được coi là một phương pháp hiệu quả để cải thiện chức năng vận động cho bệnh nhân liệt nửa người, nhưng phương pháp này cũng có một số hạn chế:
– Không phù hợp cho một số trường hợp: CIMT không phù hợp cho những bệnh nhân có những vấn đề khác như các vấn đề cơ khớp, vết thương hoặc các bệnh lý về thần kinh.
– Khó khăn trong việc thực hiện: Việc bắt buộc sử dụng cánh tay bên liệt có thể gây ra khó khăn trong việc thực hiện các hoạt động hàng ngày, khiến bệnh nhân cảm thấy khó chịu và bất tiện.
– Thời gian tập luyện dài hạn: Phương pháp CIMT yêu cầu bệnh nhân tập luyện thường xuyên trong một khoảng thời gian dài để đạt được hiệu quả tốt nhất.
– Tác dụng phụ: Một số bệnh nhân có thể gặp phải các tác dụng phụ như đau, mỏi hoặc cứng cơ khi thực hiện các bài tập CIMT.
Do đó, trước khi áp dụng phương pháp CIMT, bệnh nhân cần được đánh giá kỹ lưỡng và tư vấn bởi các chuyên gia để đảm bảo rằng phương pháp này là phù hợp và an toàn.
Tóm lại, phương pháp tập bắt buộc bên liệt (CIMT) là một phương pháp hiệu quả để cải thiện chức năng vận động cho bệnh nhân liệt nửa người. Các nghiên cứu đã chứng minh rằng phương pháp CIMT có thể cải thiện sức mạnh cơ bắp, tăng cường khả năng vận động và cải thiện chức năng vận động cho bệnh nhân liệt nửa người. Đây là một phương pháp tập luyện đơn giản và không yêu cầu sử dụng thuốc, giúp tránh những tác dụng phụ của thuốc. Tuy nhiên, phương pháp CIMT cũng có những hạn chế và không phù hợp cho một số trường hợp bệnh nhân. Việc áp dụng phương pháp này cần được đánh giá kỹ lưỡng và theo dõi bởi các chuyên gia để đảm bảo an toàn và hiệu quả cho bệnh nhân.
Nguồn tham khảo: Bộ Y tế
Leave a Reply