Gan nhiễm mỡ có phải do béo phì?

Gan nhiễm mỡ là một loại bệnh mà mỡ tích tụ trong tế bào gan. Nguyên nhân chính của bệnh này là do quá trình tích tụ mỡ trong gan không được điều tiết đúng cách. Tuy nhiên, béo phì được xem là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến sự phát triển của bệnh gan nhiễm mỡ. Béo phì có thể làm tăng mức độ insulin kháng của cơ thể và làm tăng sản xuất mỡ trong gan, dẫn đến tình trạng gan nhiễm mỡ.

1. Mối liên hệ giữa gan nhiễm mỡ và tình trạng béo phì

Béo phì và gan nhiễm mỡ có mối liên hệ mật thiết với nhau. Béo phì là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến sự phát triển của bệnh gan nhiễm mỡ. Khi có quá nhiều mỡ tích tụ trong cơ thể, đặc biệt là trong các mô mỡ xung quanh gan, điều này có thể dẫn đến sự tích tụ mỡ trong gan và gây ra bệnh gan nhiễm mỡ.

Ngoài ra, béo phì có thể làm tăng mức độ insulin kháng của cơ thể và làm tăng sản xuất mỡ trong gan, dẫn đến tình trạng gan nhiễm mỡ. Mối liên hệ giữa béo phì và gan nhiễm mỡ còn được gia tăng bởi sự tác động của các yếu tố nguy cơ khác như tiểu đường, cao huyết áp, tăng lipid máu, và chế độ ăn uống không lành mạnh.

– Theo nhiều nghiên cứu và các nguồn uy tín trong lĩnh vực y tế, có mối liên hệ mật thiết giữa gan nhiễm mỡ và tình trạng béo phì.

• Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã xác nhận rằng béo phì là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến sự phát triển của bệnh gan nhiễm mỡ.
• Trong cuốn sách “Harrison’s Principles of Internal Medicine” (nguyên tác tiếng Anh), các tác giả đã khẳng định rằng béo phì là một trong những yếu tố nguy cơ chính gây ra bệnh gan nhiễm mỡ.
• Nghiên cứu của Tạp chí Y học Nội tiết và Chuyên khoa đã chỉ ra rằng béo phì là một trong những yếu tố nguy cơ chính dẫn đến bệnh gan nhiễm mỡ. Nghiên cứu này cũng cho thấy rằng giảm cân và tăng cường hoạt động thể chất có thể giảm nguy cơ bệnh gan nhiễm mỡ.
• Tổ chức Gan quốc tế (International Liver Foundation) cũng cho biết rằng béo phì là một trong những yếu tố nguy cơ dẫn đến bệnh gan nhiễm mỡ. Tổ chức này khuyến khích người ta nên duy trì cân nặng và phong cách sống lành mạnh để phòng ngừa bệnh gan nhiễm mỡ.

Các nguồn uy tín trong lĩnh vực y tế đều cho thấy mối liên hệ giữa gan nhiễm mỡ và tình trạng béo phì là rất rõ ràng. Việc duy trì cân nặng và phong cách sống lành mạnh là rất quan trọng để phòng ngừa và điều trị bệnh gan nhiễm mỡ.

2. Chế độ vận động trong điều trị béo phì

2.1. Hướng dẫn tập luyện:

Cần thăm dò tim mạch trước khi bắt đầu chương trình vận động, nhất là với người lớn tuổi, có yếu tố nguy cơ tim mạch.

Để buổi tập an toàn và hiệu quả, nên thực hiện đủ 3 giai đoạn:

– Khởi động (5-10 phút): làm nóng cơ thể với những động tác đơn giản, cường độ thấp. Khởi động các khớp từ trên xuống dưới.

– Tập luyện: thực hiện các bài tập vận động từ 20 đến 30 phút.

– Làm nguội (5-10 phút): thư giãn, thả lỏng cơ thể với những động tác chậm rãi, đưa cơ thể về trạng thái ban đầu.

2.2. Cường độ tập luyện:

Tập luyện hoạt động thể chất sức bền (aerobic ) là một biện pháp thiết yếu trong các chương trình giảm cân cho người béo phì. Nên thực hiện các bài tập cường độ trung bình ít nhất 150 phút mỗi tuần, 3 đến 5 lần một tuần, bắt đầu bằng bài tập cường độ thấp và tăng dần cường độ và số lượng tập thể dục theo mức độ thể dục cá nhân. Tập luyện đề kháng nên được áp dụng trong các chương trình giảm cân để tăng khối lượng cơ và thúc đẩy giảm mỡ cơ thể, và được đề nghị thực hiện bằng các bài tập sử dụng các nhóm cơ lớn 2-4 lần một tuần.

Dùng công thức tính nhịp tim khi tập để xác định mức độ phù hợp của cường độ tập luyện:

Nhịp tim khi tập = (220 – tuổi) x (từ 50% đến 70%)

Ví dụ: một người 40 tuổi được xem là vận động phù hợp nếu khi tập luyện nhịp tim đạt mức: (220 – 40) x 0,5 = 90 lần/phút.

Người bệnh cũng có thể tự đánh giá mức độ vận động đã phù hợp chưa qua giọng nói: khi tập luyện không thấy hụt hơi, vẫn trò chuyện được nhưng không thể hát được.

2.3. Thời gian tập luyện:

Có thể tập vào bất kỳ thời điểm nào trong ngày, miễn là phù hợp với nếp sinh hoạt của mình.

Mỗi ngày trung bình 30 – 40 phút. Hoặc vận động nhiều lần trong ngày, mỗi lần tối thiểu 10 phút. Nên vận động tối thiểu 5 ngày/tuần, tốt hơn nên tập đều đặn mỗi ngày.

2.4. Loại hình tập luyện:

Nên lựa chọn các loại hình tập luyện có tính nhịp nhàng đều đặn, thời gian kéo dài như: đi bộ, đạp xe, bơi lội, dưỡng sinh…

Tuy vậy, có thể tập bất cứ loại hình nào phù hợp với sức khỏe, tuổi tác, sở thích và điều kiện sống.

Nếu có biến chứng ở mắt, tim, thận, bàn chân, nên hỏi ý kiến bác sĩ về loại hình luyện tập thích hợp. Thông thường trong các trường hợp này loại hình luyện tập phù hợp nhất là đi bộ.

Nếu không có điều kiện tập liên tục 30 phút, có thể chia ra 2-3 lần/ngày, mỗi lần 5-10 phút. Miễn sao tập đều đặn.

Luyện tập để tăng cường sức khỏe thể chất và tinh thần, ngoài công việc hàng ngày. Ví dụ một bà nội trợ đi chợ nấu ăn, quét dọn nhà cửa sẽ tiêu hao một số năng lượng, nhưng vẫn cần duy trì luyện tập thể lực mỗi ngày.

Bảng Tham khảo năng lượng kcalo tiêu thụ được sau 30 phút tập thể dục

2.5. Một số lưu ý trong vận động

– Nhiều người có cuộc sống tĩnh tại, có rất ít kỹ năng hoạt động thể lực và rất khó để thúc đẩy hoạt động của họ. Vì vậy, các đối tượng này được khuyến cáo nên bắt đầu với chế độ vận động. Giảm thời gian tĩnh tại là phương pháp tiếp cận mới nhằm tăng cường hoạt động. Bệnh nhân được khuyến khích tham gia các hoạt động thể lực hàng ngày, ví dụ như nên đi cầu thang bộ hơn là đi thang máy hoặc thang cuốn. Khuyến khích các hoạt động thể lực tại các địa điểm an toàn như: công viên, nhà thi đấu, bể bơi, câu lạc bộ sức khỏe,… Tuy nhiên, nếu không dễ thực hiện, thì tận dụng khoảng không tại nhà với các thiết bị như: xe đạp tại chỗ hay thảm lăn hoặc các hình thức vận động phù hợp.

– Điều cần thiết là tránh chấn thương khi vận động cường độ cao. Những người béo phì nặng cần bắt đầu với bài tập đơn giản sau đó tăng dần đều. Thầy thuốc phải quyết định chọn bài kiểm tra thể lực nào là cần thiết trước khi chọn một chế độ vận động cho bệnh nhân. Quyết định này nên được dựa vào tuổi tác, triệu chứng và các yếu tố nguy cơ nổi trội.

– Đối với hầu hết người bệnh nhân béo phì, hoạt động thể lực nên được bắt đầu một cách chậm rãi và tăng dần. Hoạt động khởi đầu có thể là đi bộ hay bơi chậm. Tuỳ thuộc vào thời gian mắc bệnh, trọng lượng giảm được, thể trạng,…bệnh nhân có thể được tham gia các hoạt động nặng hơn, ví dụ như: đi bộ- tập thể hình, đi xe đạp, bơi thuyền, chạy, nhảy aerobic, nhảy dây,…Việc chạy bộ với cường độ cao có thể dẫn đến chấn thương. Các môn thể thao đối kháng, ví dụ như: quần vợt, bóng chuyền,…là hình thức hoạt động thích thú cho nhiều người nhưng phải cẩn thận để tránh chấn thương, đặc biệt ở người già.

– Chế độ điều trị có thể thay đổi nhằm phù hợp với các hình thức khác của hoạt động thể lực, tuy nhiên, đi bộ đặc biệt vẫn được ưa chuộng vì tính an toàn và tính khả thi. Hiệu quả điều trị được nâng lên nếu bệnh nhân không dùng các thức ăn cao năng lượng.

– Bệnh nhân nên nhờ các chuyên gia sức khỏe lên kế hoạch và lập thời khóa biểu mỗi 1 tuần, đồng thời ghi nhận các thông số sức khỏe khi vận động.

Tóm lại, gan nhiễm mỡ do một phần từ thể trạng béo phì. Do đó, việc kiểm soát cân nặng và duy trì một phong cách sống lành mạnh là rất quan trọng trong việc phòng ngừa và điều trị bệnh gan nhiễm mỡ.