Bài viết sau nói về những điểm cần lưu ý đối với những trường hợp bệnh nhân có răng trước hở cửa hoặc có khe thưa, đồng thời đề cập đến trường hợp lưỡi lớn – nguyên nhân do chính đặc điểm của bệnh nhân. Cùng tìm hiểu sâu hơn về vấn đề này.
1. Những điểm cần lưu ý đối với răng trước có khe thưa hoặc hở cửa
Các răng trước có khe hở
Một vài răng trước có khe hở với khoảng hở khỏe mạnh và có tiếp xúc ổn định. Luôn luôn xác định nếu khoảng hở vốn đã có hay là kết quả của di chuyển răng. Nếu răng là ổn định và các cấu trúc nâng đỡ khỏe mạnh, quyết định dựa vào thẩm mỹ bệnh nhân mong muốn.
1. Tại sao răng lại hở? Tìm nguyên nhân.
2. Có thể giảm khoảng hở bằng cách kéo lùi lại các răng mà không cản trở để hướng dẫn ra trước?
3. Thu hẹp cung răng có gây cản trở lưỡi? Thông thường sẽ là có như vậy.
4. Răng có thể di chuyển cùng nhau nếu cung răng phía lưỡi được tạo hình lại để tạo tiếp xúc mới?
5. Nếu răng có tiếp xúc ổn định, có thể giảm khoảng bằng phục hình hoặc dán dính?
6. Có vấn đề liên quan với thiếu kích thước cung răng không?
Đánh giá
Các răng trước hở thường nằm trong hành lang khoảng trung hòa xác định. Chúng có thể được di chuyển hoặc tạo hình lại bên trong hành lang đó, nhưng sự di chuyển hoặc về phía lưỡi hoặc về phía môi thường dẫn tới cản trở cơ và thậm chí là mất ổn định.
Khoảng cách không đồng đều giữa các răng có thể cũng bị gây ra bởi sự không hài hòa giữa kích thước răng và kích thước cung hàm. Bất kể lý do là gì, răng mà không tiếp xúc gần nhau sẽ luôn luôn di chuyển tới vị trí khoảng trung hòa giữa áp lực lưỡi và môi. Trừ khi có một số lý do quan trọng thay đổi cấu trúc cung hàm, bất kỳ điều trị phục hình hay chỉnh nha nên duy trì độ cong hiện có của cung răng. Có thể chấp nhận giảm khoảng giữa các răng hoặc bằng phục hình hoặc di chuyển về phía bên để tạo khoảng giữa cung hàm. Thẩm mỹ tốt nhất thường thu được bằng sự kết hợp di chuyển răng phía bên để tạo khoảng và phục hình tạo hình lại răng hoặc thêm cầu răng nếu khoảng cho phép.
Với bất kỳ sự thay đổi khác ở răng trước, phục hình tạm nên được sử dụng để xác định và kiểm tra vị trí đúng của rìa cắn răng cửa và đường viền răng trước khi hoàn thiện ở phục hình cuối cùng. Yêu cầu về khoảng nên được thực hiện bên ngoài trên mẫu trước khi bắt đầu điều trị chỉnh nha và một mẫu hàm trên cung mặt hoàn thiện nên được hoàn thành. Nhiều hiệu quả bất ngờ được tạo ra mà không cần hoặc hạn chế di chuyển răng phía bên bằng cách phục hình trên mẫu. Thỉnh thoảng cần thiết phải thêm một răng cửa nếu khoảng không thể lấp kín với hình dạng bình thường. Mục đích là hoàn thiện với rìa cắn răng cửa có độ rộng phù hợp và kích thước bình thường.
Nếu như ảnh hưởng của khe hở răng tạo ra hình thái cung răng không chấp nhận được, cần phải thay đổi vì lý do thẩm mỹ hoặc chức năng, khoảng trung hòa cũng phải được thay đổi theo. Do đó kế hoạch điều trị phải dựa trên quyết định phương pháp thiết lập khoảng trung hòa. Loại hình cung răng tương tự có thể là kết quả từ các sự thay đổi khác của môi hoặc lưỡi, một số có thể dễ thay đổi, trong khi số khác yêu cầu các giải pháp phức tạp hơn.
Loại hình khoảng trung hòa phổ biến nhất tìm thấy với khe hở các răng cửa hàm dưới là kết quả của một tư thế lưỡi ra trước quá nhiều kết hợp với một nhóm cơ mút yếu ở ví trí thấp. Lưỡi đẩy các răng cửa ra trước trong khi nhóm cơ mút – cơ vòng môi giữ răng nghiêng phía lưỡi. Nỗ lực thay đổi vị trí răng bằng cách thay đổi hình dạng cung răng trong sự hiện diện của khoảng trung hòa mạnh dự đoán sẽ thất bại. Nếu hình dạng cung răng được thay đổi, áp lực quá mức hoặc từ lưỡi hoặc từ hệ thống cơ quanh miệng phải được giảm hoặc sự ổn định phải được tăng lên.
Thậm chí răng lung lay sẽ liên quan thụ động tới vị trí trong khoảng trung hòa của chúng. Nếu lung lay răng quá mức xảy ra trùng với khe hở răng, lung lay răng quá mức hầu như chắc chắn có liên quan với cản trở răng tới một vài chuyển động hàm chức năng. Mức độ khác nhau của sự phá hủy mô nha chu phải lưu ý, nhưng chúng có ít liên quan tới ảnh hưởng của khe hở răng.
Có khe hở ở các răng trước hàm dưới hiếm khi bị gây ra bởi cản trở cắn. Nó gần như luôn luôn là do khoảng trung hòa. Tuy nhiên, một trường hợp ngoại lệ cho hiện tượng này cần được lưu ý là vẩu hàm dưới. Nếu các răng cửa hàm trên cản trở sự đóng hàm từ tương quan tâm để bề mặt phía lưỡi của các răng cửa hàm dưới tấn công chúng, hàm dưới bị buộc vào sự di chuyển nhô ra trước cũng như tải lực ở các răng cửa dưới hướng phía môi. Trong hầu hết các trường hợp, hàm dưới thích nghi với sự di chuyển, nhưng ở một số bệnh nhân, các răng cửa hàm dưới thích nghi bằng cách loe ra ngoài trong cắn chéo với các răng cửa có khe hở.
Nói chung không có vấn đề về khoảng trung hòa liên quan với hiệu chỉnh loại cấu trúc cung răng này. Nó có thể được điều trị bằng cách sử dụng nguyên tắc tương tự như được đề nghị cho những vấn đề cắn chéo phía trước khác.
Thay đổi khoảng trung hòa
Nếu chỉ các răng trước hàm trên bị loe ra ngoài, những thay đổi trong tương quan khoảng trung hòa thường có thể đạt được để áp lực môi bị đảo ngược. Khi các răng trước hàm dưới thẳng nhưng răng hàm trên có khe hở, môi dưới thường sẽ tìm đến mặt trong các răng trước hàm trên khi nuốt. Tư thế môi này tạo một lực làm các răng trước hàm dưới nghiêng trong và các răng trước hàm trên nghiêng ngoài. Răng hàm dưới có áp lực từ lưỡi chống lại môi dưới, nên thực tế chúng có thể ổn định, nhưng môi dưới là một lực đẩy ra ngoài chống lại các răng phía trước hàm trên và thêm vào lực đẩy ra trước của lưỡi, lực tích lũy này sễ dàng áp đảo môi trên. Răng hàm trên hở càng nhiều, môi dưới càng ít kháng lại bề mặt góc môi.
Phương pháp điều trị cho các răng trước hàm trên có khe hở thường nhằm mục đích tái định vị các răng lui sau trong vị trí trục răng thẳng hơn. Khi rìa cắn răng cửa được di chuyển về phía lưỡi, môi dưới có thể lướt qua phía trước các răng hàm trên như bình thường trong quá trình nuốt. Ngay sau khi môi dưới ở tư thế phía ngoài so với các răng trước hàm trên, vùng trung hòa bị thay đổi. Môi dưới đảm nhận vai trò cản trở hướng vào trong so với áp lực lưỡi hướng ra ngoài hơn là một lực phụ thêm hướng ra ngoài nữa.
Bởi vì các răng cửa hàm dưới thường mọc quá mức khi răng cửa hàm trên có khe hở nên thường cần phải làm ngắn chúng để tạo khoảng cho sắp xếp các răng hàm trên thích hợp. Cũng có thể thay đổi hình dạng các mặt trong răng cửa hàm trên để tạo tiếp xúc ổn định. Hãy nhớ rằng sự ổn định theo chiều dọc của phần răng trước là mục tiêu quan trọng của điều trị. Nó có thể được tạo ra bởi chỉnh nha hoặc phục hình nếu tạo hình lại đơn giản không thu được kết quả chấp nhận được. Nếu việc giữ tiếp xúc phía trước không thể tạo ra được, kế hoạch điều trị nên xem xét liệu sự ổn định với máng hoặc một dạng mặt phẳng cắn thay thế là cần thiết hay không.
Nhiều bệnh nhân có khe hở răng trước cũng có một khớp cắn hở bởi vì tư thế lưỡi lớn, nhưng điều này không bao giờ xảy ra với các răng trước hàm dưới mọc quá mức. Khi trồi răng quá mức đã xảy ra, việc giữ tiếp xúc ổn định phải được đảm bảo hoặc các răng phải ổn định theo chiều dọc bởi một vài phương pháp điều trị khác.
Mất xương trầm trọng ở vùng răng trước có thể dẫn tới khe hở cả răng trước hàm trên và hàm dưới trong khi không có hỗ trợ các răng sau, nhưng điều này có thể vẫn liên quan với áp lực lưỡi lớn. Tuy nhiên thường có thể tổ chức lại các răng ở vị trí theo chiều dọc hơn nếu giữ tiếp xúc ổn định được cung cấp. Tiên lượng khả quan hơn khi sự đóng môi bình thường hơn có thể dung hòa bằng cách sắp xếp các răng tốt hơn.
2. Lưỡi lớn gây kẽ hở ở các răng trước
Một cái lưỡi quá khổ có thể là yếu tố gây bệnh duy nhất trong vài trường hợp bộ răng có khe hở. Trong một vài bệnh nhân, lực lưỡi có thể khắc phục bằng một khí cụ duy trì dùng ban đêm. Nếu bộ răng khỏe mạnh và bệnh nhân không phản đối việc đeo khí cụ duy trì thì đây là một phương pháp điều trị hợp lý cho vài bệnh nhân. Khí i cụ sẽ bị đề kháng đảo ngược và không làm việc được nếu kích thước lưỡi quá lớn.
Phẫu thuật làm giảm kích thước của lưỡi đã được cải thiện và có thể xem xét trong một số bệnh nhân.
Bất kể phương pháp điều trị sử dụng cho khe hở các răng trước, phù hợp với khoảng trung hòa nên được xem xét đầu tiên trước khi bất kỳ kế hoạch điều trị nào có thể hoàn thành.
Theo: Sách Functional Occlusion From TMJ to Smile Design – Dawson
Leave a Reply