Hạ kali máu trên bệnh nhân hồi sức phẫu thuật tim

Hạ kali máu là một vấn đề thường gặp sau phẫu thuật tim ở bệnh nhân hồi sức. Khi kali máu thấp, có thể dẫn đến rối loạn nhịp tim, co thắt động mạch vành và suy hô hấp. Để điều trị hạ kali máu, cần tăng lượng kali trong thực phẩm hoặc sử dụng các dung dịch chứa kali. Thêm vào đó, việc chỉ định thêm kali trong các  loại dịch truyền tĩnh mạch cũng là một phương pháp hiệu quả để giải quyết vấn đề này.

1.Nguyên nhân hạ kali máu

• Tăng lượng nước tiểu đáng kể mà không bổ sung đủ kali. Việc sử dụng thuốc lợi tiểu mạnh có thể gây ra bài tiết nước tiểu và kali đáng kể trong giai đoạn sau phẫu thuật sớm. Nồng độ kali trong cơ thể được điều chỉnh bởi các cơ chế điều tiết như tuyến thượng thận và đường tiêu hóa. Tuy nhiên, khi sử dụng lợi tiểu, thuốc sẽ kích thích thận đào thải nước và muối, bao gồm cả kali, thông qua đường tiểu. Việc đào thải kali quá nhiều có thể dẫn đến tình trạng hạ kali máu.
• Insulin để điều trị tăng đường huyết, giúp chuyển kali bên ngoài tế bào vào trong tế bào.Cơ chế chuyển kali bên ngoài tế bào vào trong tế bào được thực hiện bởi các kênh kali trong tế bào. Khi insulin kích thích tế bào, nó sẽ kích hoạt các kênh kali trong màng tế bào, làm cho chúng mở rộng và cho kali di chuyển từ bên ngoài tế bào vào bên trong. Khi kali di chuyển vào bên trong tế bào, nồng độ kali trong huyết thanh sẽ giảm, giúp điều hòa hoạt động cơ bản của các tế bào và dây thần kinh.
• Hạ magiê (thường do sử dụng thuốc lợi tiểu) có thể gây ra hạ kali máu. Cơ chế hạ kali máu do hạ magiê có thể xảy ra khi sự ức chế tái hấp thu magiê trong thận dẫn đến tăng lượng magiê trong nước tiểu được loại bỏ. Sự tăng lượng magiê trong nước tiểu làm giảm sự tái hấp thu kali, dẫn đến hạ kali máu. Ngoài ra, hạ magiê cũng có thể làm giảm hoạt động của các kênh kali trong tế bào, gây ra hạ kali máu.
• Lượng dịch dạ dày đáng kể được đào thải qua ống stone dạ dày.

2.Triệu chứng hạ kali máu

Triệu chứng của tình trạng này bao gồm cảm giác mệt mỏi, buồn nôn, đau bụng, co giật và đột ngột mất ý thức. Nếu không được xử lý kịp thời, hạ kali máu có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng như  suy tim, hoặc thậm chí tử vong.

Mối quan tâm chính với hạ kali máu ở bệnh nhân tim mạch là gây ra các rối loạn nhịp tim tái phát do tăng tự động tính của tim và chậm khử đều thất. Hạ kali máu có thể gây ra cơn nhịp nhanh nhĩ, block nhĩ thất. ECG có thể thể hiện các đoạn ST chênh xuống, biên độ sóng T giảm và xuất hiện sóng U. Các yếu tố có thể thúc đẩy sự phát triển của rối loạn nhịp tim bao gồm thiếu máu cơ tim, digoxin và mức magiê thấp (thường gặp sau CPB). Hạ kali cũng có thể gây ra giảm trương lực cơ ở các cơ hô hấp, đường tiêu hóa (gây tắc ruột).

3.Điều trị hạ kali máu

Được chỉ định cho bất kỳ mức kali nào dưới mức bình thường, mặc dù các thay đổi ECG không trở nên rõ ràng cho đến khi mức<3 mEq / L.

• Rất cần thiết phải đánh giá chức năng thận và lượng nước tiểu trước khi bắt đầu truyền dung dịch kali clorua (KCl), vì tăng kali cấp tính có thể  rất nhanh khi việc bài tiết nước tiểu hoặc chức năng thận bị suy giảm. Tốc độ truyền chậm hơn được khuyến khích trong trường hợp này, với việc kiểm tra lại mức kali máu thường xuyên. Đặc biệt cần chú ý đến các nguồn mất kali qua đường tiết niệu hoặc đường tiêu hóa có thể yêu cầu phải bổ sung một cách tích cực hơn.
• Sau khi bệnh nhân được gỡ ống nội khí quản, kali uống qua đường miệng (viên 10-20 mEq lên đến ba đến bốn lần mỗi ngày) thường đủ để điều trị mức kali ở mức 3-4 mEq / L. Tuy nhiên, liều 40-60 mEq ba đến bốn lần mỗi ngày có thể cần thiết để duy trì mức kali bình thường khi kali <3 mEq / L.
• Thuốc lợi tiểu giữ kali nên được xem xét trong suy tim, nhưng không được sử dụng cấp cứu để tăng kali máu.Các thuốc lợi tiểu giữ kali thường hoạt động bằng cách ngăn chặn sự mất kali trong đường tiểu. Một số ví dụ về các loại thuốc lợi tiểu giữ kali bao gồm: Spironolactone: Thuốc này hoạt động bằng cách ngăn chặn sự thụ thể của aldosterone trên các tế bào thận, giúp giữ lại kali trong cơ thể.

4.Kết luận về hạ kali máu trên bệnh nhân hồi sức phẫu thuật tim

Là một vấn đề phổ biến trên bệnh nhân hồi sức phẫu thuật tim. Điều này có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm như rối loạn nhịp tim và suy tim. Việc đánh giá chức năng thận và mức độ kali máu là rất quan trọng trong việc quản lý hạ kali máu. Trong trường hợp không có đường tĩnh mạch trung tâm, việc truyền kali qua tĩnh mạch ngoại vi cần được hạn chế. Việc sử dụng thuốc lợi tiểu giữ kali và bổ sung magiê có thể giúp duy trì mức kali máu ổn định. Tuy nhiên, việc giảm đường huyết quá mức cũng có thể gây ra di chuyển kali ra ngoài tế bào. Do đó, cần đánh giá mức kali máu cẩn thận để tránh các biến chứng nguy hiểm.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec đã đưa hệ thống máy móc, thiết bị hiện đại đạt chuẩn vào công tác thăm khám, chẩn đoán và điều trị hỗ trợ các bệnh lý về hồi sức sau phẫu thuật tim.