Sỏi niệu quản (SNQ) là một trong những vấn đề sức khỏe phổ biến mà nhiều người gặp phải, gây ra nhiều đau đơn và biến chứng. Tác động của sỏi niệu quản có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của người bệnh nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Để giúp người đọc hiểu rõ hơn về bệnh SNQ, bài viết này sẽ trình bày các thông tin cơ bản về nguyên nhân, triệu chứng và các biện pháp phòng ngừa của bệnh này.
1. Giới thiệu về sỏi niệu quản
Sỏi niệu quản là tình trạng trong đó các hạt khoáng chất tích tụ và kết tủa lại trong niệu quản, gây ra đau và khó chịu. Tăng nồng độ chất hóa học trong nước tiểu do :
-Giảm lưu lượng nước tiểu
-Tăng bài tiết các chất tạo sỏi
-Giảm độ hòa tan các chất : bất thường về pH nước tiểu
.pH thấp : tạo sạn urate
.pH kiềm : tạo sạn chứa phosphate
-Sự hiện diện của các vật thể không hòa tan trong hệ niệu
-Bế tắc và ứ đọng nước tiểu
SNQ có thể xuất hiện ở bất kỳ đoạn nào của niệu quản. Niệu quản có 3 vị trí hẹp sinh lý là những điểm thường gây cản trở cho việc sỏi di chuyển xuống dưới. Viên sỏi niệu quản có thể rơi từ bàng quang và hay bị vướng lại ở các đoạn như sau
– Đoạn thắt lưng 1/3 trên của niệu quản.
– Đoạn trong chậu hông bé.
– Đoạn nội thành của bàng quang.
Theo thống kê của Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ, khoảng 1/11 người trên thế giới bị sỏi niệu quản ít nhất một lần trong đời.
2. Nguyên nhân gây ra sỏi niệu quản
SNQ có nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó các nguyên nhân chính bao gồm:
• Chế độ ăn uống: Một chế độ ăn uống giàu oxalat, canxi và protein có thể làm tăng nguy cơ SNQ. Theo một nghiên cứu được đăng trên tạp chí New England Journal of Medicine, chế độ ăn uống giàu oxalat và protein có thể làm tăng nguy cơ SNQ.
• Uống ít nước: Thiếu nước có thể làm cho nồng độ các tạp chất trong niệu quản tăng lên, gây ra sỏi niệu quản. Theo Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ, uống đủ nước mỗi ngày là một trong những biện pháp phòng ngừa SNQ hiệu quả nhất.
• Các bệnh mãn tính: Một số bệnh như bệnh giãn tĩnh mạch, bệnh thận, bệnh tiểu đường và bệnh trĩ có thể tăng nguy cơ sỏi niệu quản.
• Tình trạng ít vận động: Ít vận động và tập thể dục cũng có thể góp phần vào việc hình thành sỏi niệu quản.
Phân loại:
Theo thành phần hoá học :
a/- Calcium Phosphate
b/- Magnésium Ammonium Phosphate
c/- Calcium Oxalate
d/- Cystine
e/- Urate
Theo vị trí :
a/- Sỏi bế thận :
b/- Sỏi niệu quản :
c/- Sỏi bọng đái :
3. Triệu chứng và điều trị
Các triệu chứng của sỏi niệu quản bao gồm đau lưng, đau bụng, đau khi đi tiểu, tiểu không hết, tiểu màu đỏ hoặc nâu, và buồn nôn hoặc nôn mửa. Nếu sỏi niệu quản không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, nó có thể gây ra những tổn thương lâu dài cho niệu quản và thậm chí dẫn đến suy thận.
3.1 Triệu chứng:
-Không triệu chứng
– Đau âm ỉ đến nặng vùng hạ sườn
– Cơn đau quặn thận: Xuất hiện đột ngột, sau khi gắng sức, khởi phát ở vùng hố thắt
lưng một bên, lan ra phía trước, xuống dưới, cường độ đau thường mạnh, không có
tư thế giảm đau.
– Triệu chứng đi kèm: buồn nôn, nôn mửa, chướng bụng
– Triệu chứng của biến chứng
+ Suy thận cấp: phù, vô niệu, lơ mơ
+ Suy thận mạn: thiếu ,máu, cao huyết áp
+ Nhiễm trùng tiểu: đau hông lưng, sốt cao, lạnh run, tiếu gắt tiểu buốt.
Khám lâm sàng ghi nhận: điểm sườn lưng đau, rung thận rất đau.
3.2 Cận lâm sàng cần làm
Xét nghiệm nước tiểu: Hồng cầu, bạch cầu, soi cặn lắng, pH nước tiểu, Albumin niệu, có thể soi và nhuộm Gram.
Siêu âm:có thể thấy được sự hiện diện và kích thước sỏi, mức độ ứ nước của thận và niệu quản, độ dầy mỏng của chủ mô thận…
Chụp X-quang bụng không chuẩn bị (ASP): xác định được vị trí sỏi cản quang, cho biết kích
thước số lượng và hình dáng của sỏi và giúp ích trong điều trị.
3.3 Các phương pháp điều trị cơ bản:
– Nội khoa: Thuốc giảm đau, giãn cơ trơn, kháng sinh nếu có dấu hiệu nhiễm trùng,
+ Chế độ ăn: giảm đạm, kiêng rượu, bia, thuốc lá.
+ Cho bệnh nhân uống nhiều nước trên 2 lít nước mỗi ngày
+ Làm kiềm hóa nước tiểu bằng các loại thuốc như Bicarbonat.
– Ngoại khoa: Mổ lấy sỏi ngoài ra còn có một số phương pháp khác
+ Phẩu thuật nội soi lấy sỏi.
+ Tán sỏi ngoài cơ thể
+ Lấy sỏi niệu quản qua da.
4. Các biện pháp phòng ngừa
Để phòng ngừa SNQ, người ta nên tuân thủ những biện pháp sau:
• Uống đủ nước: Uống đủ nước mỗi ngày là biện pháp phòng ngừa sỏi niệu quản hiệu quả nhất. Theo Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ, người lớn nên uống từ 2 đến 3 lít nước mỗi ngày.
• Thay đổi chế độ ăn uống: Điều chỉnh chế độ ăn uống và giảm thiểu sự tiêu thụ của các loại thực phẩm giàu oxalat, canxi và protein có thể giúp giảm nguy cơ sỏi niệu quản.
• Tập thể dục thường xuyên: Tập thể dục thường xuyên giúp cải thiện sức khỏe và giảm nguy cơ sỏi niệu quản.
• Kiểm tra sức khỏe thường xuyên: Điều này giúp phát hiện bất kỳ tình trạng y tế nào có liên quan đến SNQ và điều trị kịp thời.
• Để điều trị , các phương pháp như uống nước đầy đủ, sử dụng thuốc giảm đau, và phẫu thuật có thể được sử dụng tùy thuộc vào tình trạng của bệnh nhân.
• Sử dụng thuốc giảm đau: Các loại thuốc giảm đau như ibuprofen và acetaminophen có thể giúp giảm đau khi sỏi niệu quản di chuyển qua niệu quản.
• Phẫu thuật: Nếu các biện pháp trên không hiệu quả, phẫu thuật có thể được sử dụng để loại bỏ sỏi niệu quản.
5. Kết luận
Tóm lại, SNQ là một vấn đề sức khỏe phổ biến và có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của người bệnh. Để phòng ngừa , người ta nên tuân thủ các biện pháp phòng ngừa như uống đủ nước, thay đổi chế độ ăn uống, tập thể dục thường xuyên và kiểm tra sức khỏe thường xuyên. Nếu đã mắc bệnh, các phương pháp như uống nước đầy đủ, sử dụng thuốc giảm đau, và phẫu thuật có thể được sử dụng để điều trị. Tuy nhiên, việc phòng ngừa SNQ là cách tốt nhất để giảm nguy cơ mắc bệnh và bảo vệ sức khỏe của bạn.
Leave a Reply