Guillain-Barre là hội chứng hiếm gặp, đặc trưng bởi sự tiến triển triệu chứng rầm rộ, nhanh chóng và để lại hậu quả nặng nề. Trong bài viết này, chúng ta cùng tìm hiểu về tiêu chuẩn chẩn đoán, phương pháp điều trị và cách phòng ngừa hội chứng này.
1. Hội chứng Guillain-Barre là gì?
Hội chứng Guillain-Barre (GBS) hay còn gọi là viêm đa dây thần kinh cấp tính, đây là một chứng rối loạn thần kinh hiếm gặp ảnh hưởng đến hệ thần kinh ngoại vi, dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng có thể xảy ra. Tình trạng suy nhược này được đặc trưng bởi hệ thống miễn dịch của cơ thể tấn công nhầm vào các dây thần kinh ngoại vi, dẫn đến yếu cơ, tê liệt và trong một số trường hợp là suy hô hấp.
2. Nguyên nhân
Nguyên nhân chính xác của hội chứng Guillain-Barré hiện vẫn chưa được làm sáng tỏ hoàn toàn. Khoảng 60% trường hợp, nhiễm trùng được cho là có liên quan đến sự phát triển của hội chứng này. Đặc biệt, nhiễm trùng có thể ảnh hưởng đến cả hệ hô hấp và hệ tiêu hóa trước khi xuất hiện các triệu chứng của GBS. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu vẫn chưa hiểu được tại sao nhiễm trùng có thể gây ra GBS ở một số người trong khi không ảnh hưởng đến người khác. Ngoài ra, cũng đã ghi nhận nhiều trường hợp GBS xảy ra mà không có nguyên nhân cụ thể được xác định.
Trong hội chứng GBS, hệ thống miễn dịch thường tấn công các vật ngoại lai và các tác nhân xâm nhập, nhưng trong trường hợp này, hệ thống miễn dịch bắt đầu tấn công các dây thần kinh truyền tín hiệu giữa cơ thể và não. Điều này dẫn đến sự tổn thương của bảo vệ dây thần kinh (bao myelin) và gây cản trở quá trình truyền tín hiệu. Kết quả là suy yếu, tê cóng hoặc tê liệt xuất hiện ở các bộ phận cơ thể bị ảnh hưởng. Quá trình này có thể diễn ra do một phản ứng miễn dịch tự phát, trong đó hệ miễn dịch tự đánh mất khả năng phân biệt giữa các thành phần của dây thần kinh và các tác nhân ngoại lai, gây ra sự tấn công không mong muốn lên hệ thống thần kinh.
3. Chẩn đoán hội chứng Guillain-Barre
Biểu hiện lâm sàng của GBS
Các triệu chứng ban đầu của bệnh thường biểu hiện như suy nhược, cảm giác ngứa ran và tê ở tứ chi.
Khi tình trạng tiến triển, xuất hiện yếu cơ lan rộng đối xứng, thường tăng dần từ chân lên cánh tay và có khả năng dẫn đến tê liệt hoàn toàn.
Trong những trường hợp nghiêm trọng, bệnh có thể gây ảnh hưởng đến các cơ chịu trách nhiệm về hô hấp, làm cho bệnh nhân phải thở máy. Điều quan trọng cần lưu ý là sự khởi phát và tiến triển của các triệu chứng khi mắc hội chứng Guillain-Barre có thể khác nhau giữa các cá nhân.
4. Cận lâm sàng
Một số cận lâm sàng thường được sử dụng để chẩn đoán xác định Hội chứng Guillain-Barre.
Đo điện cơ (EMG), đóng một vai trò quan trọng trong việc đánh giá chức năng thần kinh. Nó giúp đánh giá hoạt động điện của cơ, tốc độ dẫn truyền và những tổn thương về dẫn truyền thần kinh cơ. Những xét nghiệm này giúp xác định các bất thường thần kinh đặc trưng cho hội chứng này.
Ngoài ra, phân tích dịch não tủy thông qua chọc dò tủy sống được thực hiện để phát hiện nồng độ protein tăng cao và sự phân ly albuminocytological, hỗ trợ thêm cho chẩn đoán.
5. Điều trị hỗ trợ
Hội chứng Guillain-Barré (GBS) là một tình trạng cấp cứu yêu cầu theo dõi chặt chẽ và hỗ trợ chức năng sinh tồn, thường được thực hiện trong một đơn vị chăm sóc cấp cứu. Đo dung tích sống phổi thường được đo thường xuyên để đảm bảo hỗ trợ hô hấp khi cần thiết; nếu dung tích sống dưới 15 mL/kg, cần đặt ống thông khí vào đường thở. Một dấu hiệu nguy hiểm là khi bệnh nhân không thể gập cổ để nâng đầu khỏi giường. GBS thường tiến triển song song với liệt thần kinh cơ hoành.
Trong trường hợp gặp khó khăn khi uống, có thể cung cấp dịch qua tĩnh mạch để duy trì lượng nước tiểu tối thiểu từ 1 đến 1,5L/ngày. Cần tránh chấn thương và áp lực đè nén tại các tứ chi khi nằm trên giường.
Vật lý trị liệu nhiệt giúp giảm đau và tạo điều kiện cho vận động. Không nên giữ nguyên tư thế không di chuyển để tránh cứng khớp và co cứng cơ. Các bài tập thụ động để duy trì khả năng vận động của các khớp nên được bắt đầu sớm, ngay khi các triệu chứng cấp tính giảm đi. Heparin trọng lượng phân tử thấp (LMWH) được sử dụng để ngăn ngừa huyết khối tĩnh mạch sâu ở bệnh nhân nằm liệt giường. Một số nghiên cứu ngẫu nhiên và phân tích tổng hợp đã báo cáo rằng LMWH có hiệu quả hơn heparin không phân đoạn liều thấp (thường là 5000 đơn vị mỗi ngày) và có nguy cơ chảy máu tương tự.
5.1 Liệu pháp miễn dịch
Sử dụng globulin miễn dịch tiêm tĩnh mạch (IVIG) là một phương pháp trị liệu miễn dịch phổ biến được sử dụng ở bệnh nhân GBS. IVIG chứa các kháng thể tổng hợp từ những người hiến tặng khỏe mạnh và hoạt động bằng cách điều chỉnh phản ứng miễn dịch và ngăn chặn sự tấn công vào các dây thần kinh ngoại biên.
Việc sử dụng IVIG sớm, với liều 2g/kg trong 1-2 ngày hoặc chậm hơn, như là 400mg/kg tiêm tĩnh mạch mỗi ngày trong 5 ngày liên tiếp, là một phương pháp điều trị được lựa chọn. IVIG đã được chứng minh có một số lợi ích kéo dài đến 1 tháng sau khi bệnh xuất hiện.
5.2 Lọc huyết tương
Thay thế huyết tương là một phương pháp có hiệu quả khi thực hiện sớm, và chỉ được chỉ định khi IVIG không đạt hiệu quả mong muốn. Quá trình lọc huyết tương có thể giảm thiểu thời gian mắc bệnh và thời gian nằm viện, đồng thời giảm nguy cơ tử vong và tỷ lệ di chứng liệt vĩnh viễn. Tuy nhiên, việc lọc huyết tương có thể gây hạ huyết áp do lượng dịch truyền lớn và có thể gây ra các biến chứng trong quá trình tiếp cận qua đường tĩnh mạch. Ngoài ra, quá trình lọc huyết tương loại bỏ hoàn toàn các IVIG đã được sử dụng trước đó, làm mất đi tác dụng của IVIG, do đó không bao giờ nên thực hiện lọc huyết tương trong hoặc ngay sau khi sử dụng IVIG. Tốt nhất là đợi ít nhất 2 đến 3 ngày sau khi ngừng sử dụng IVIG trước khi thực hiện quá trình lọc huyết tương.
6. Phòng ngừa hội chứng Guillain-Barre
Do hội chứng Guillain-Barre là một tình trạng hiếm gặp, thường liên quan đến các bệnh nhiễm trùng trước đó như nhiễm trùng đường hô hấp hoặc đường tiêu hóa. Mặc dù nguyên nhân chính xác của GBS vẫn chưa được hiểu đầy đủ, nhưng thực hành vệ sinh tốt và tuân theo các hướng dẫn tiêm chủng là các biện pháp phòng ngừa cần thiết. Duy trì vệ sinh tay đúng cách, đặc biệt là trong thời gian có nguy cơ nhiễm trùng gia tăng, có thể làm giảm khả năng mắc các bệnh nhiễm trùng có thể gây ra GBS. Việc chủng ngừa các bệnh được biết là có liên quan đến GBS, chẳng hạn như cúm và Campylobacter jejuni, cũng được khuyến nghị. Nghiên cứu đang thực hiện nhằm mục đích xác định các chiến lược phòng ngừa tiềm năng,
Leave a Reply