Ngày nay mặt phẳng nghiêng được làm bằng nhựa tự cứng. Mặt phẳng nghiêng có thể làm trực tiếp trên miệng bệnh nhân hoặc làm gián tiếp trên mẫu hàm thạch cao. Phương pháp thực hiện gián tiếp qua mẫu hàm được phổ biến hơn vì tiết kiệm thời gian trên ghế, ít gây khó chịu cho bệnh nhân và có thể thực hiện một khí cụ hoàn chỉnh hơn trong labo trước khi gắn trên miệng. Bài viết này nói về tổng quan về khí cụ mặt phẳng nghiêng, chỉ định sử dụng trên lâm sàng và phân loại riêng. Cùng tìm hiểu bài viết.
1. Tổng quan về khí cụ mặt phẳng nghiêng
Cách đây gần 200 năm, Catalan đã giới thiệu về mặt phẳng nghiêng. Đó là một khí cụ chỉnh hình tựa trên các răng cửa dưới và có một mặt nghiêng giúp các răng cửa trên bị cắn chéo trượt ra ngoài khi mang khí cụ vào. Khí cụ này đã từng được làm bằng nhiều loại vật liệu khác nhau. Ngày nay mặt phẳng nghiêng được làm bằng nhựa tự cứng. Mặt phẳng nghiêng có thể làm trực tiếp trên miệng bệnh nhân hoặc làm gián tiếp trên mẫu hàm thạch cao. Phương pháp thực hiện gián tiếp qua mẫu hàm được phổ biến hơn vì tiết kiệm thời gian trên ghế, ít gây khó chịu cho bệnh nhân và có thể thực hiện một khí cụ hoàn chỉnh hơn trong labo trước khi gắn trên miệng. Về mặt lý thuyết, mặt phẳng nghiêng có thể được gắn tạm trên miệng hoặc gắn cố định bằng cement. Trong thực hành lâm sàng, khí cụ được gắn cố định bằng cement có hiệu quả hơn vì bệnh nhân không thể tháo ra để ăn uống nên giúp răng cắn chéo nhảy khớp nhanh chóng và dễ dàng.
2. Chỉ định sử dụng
Trước khi điều trị cắn chéo răng trước, cần chẩn đoán nguyên nhân gây cắn chéo. Cắn chéo răng trước có thể có nguyên nhân tại chỗ do răng như vị trí mầm răng, răng sữa tồn tại lâu trên cung hàm, bất thường quá trình mọc răng …, do trượt hàm chức năng hay do bất hài hòa nền xương hàm trên và nền xương hàm dưới.
Mặt phẳng nghiêng thường sử dụng điều trị răng cắn chéo có nguyên nhân tại chỗ hoặc chức năng. Khi cắn chéo do nguyên nhân bất hài hòa xương hàm, điều trị bằng mặt phẳng nghiêng sẽ khó đạt được kết quả và nên chuyển bệnh nhân đến chuyên viên chỉnh hình.
Các răng cắn chéo được điều trị bằng mặt phẳng nghiêng phải có độ cắn phủ bình thường hoặc cắn phủ quá mức. Cần có khoảng trống thích hợp để răng cắn chéo có thể di chuyển ra ngoài. Trường hợp cắn chéo với các răng cửa đối đầu hoặc cắn hở, không nên chỉ định mặt phẳng nghiêng.
3. Phân loại các khí cụ mặt phẳng nghiêng
Mặt phẳng nghiêng cơ bản
Mặt phẳng nghiêng cơ bản thường làm bằng nhựa, gồm hai phần:
Phần thứ nhất: phủ toàn bộ mặt ngoài và mặt trong thân răng các răng hàm dưới, thường là bốn răng cửa hàm dưới hoặc sáu răng trước hàm dưới. Nền nhựa ôm sát cổ răng, không được ép lên nướu và không hở cổ răng. Theo chiều gần xa, nhựa không được ép hoặc lấn lên răng bên cạnh.
Phần thứ hai: là một mặt phẳng nghiêng 45° so với mặt phẳng nhai. Chiều trước sau của mặt phẳng nghiêng phải đủ dài để răng cắn chéo không bị đẩy ra sau mặt phẳng nghiêng khi hai hàm cắn lại và chỉ có răng cắn chéo chạm mặt phẳng nghiêng.
Mặt phẳng nghiêng trên răng hàm trên
Mặt phẳng nghiêng nằm ở mặt trong răng cửa hàm trên. Mặt phẳng nghiêng này giúp răng cửa dưới nghiêng vào trong và răng cửa trên nghiêng ngoài.
Mặt phẳng nghiêng theo Oppenheim
Một dạng biến thể mặt phẳng nghiêng của Oppenheim là mặt phẳng nghiêng bằng kim loại được gắn trong khối nhựa tại vị trí răng bị cắn chéo. Khối nhựa ôm cả các răng sau. Mài thấp khối nhựa từ từ để chỉ có răng bị cắn chéo phía trước chạm mặt phẳng nghiêng. Khi răng cửa cắn chéo bị đẩy ra trước, các răng sau lại chạm khối nhựa. Tiếp tục mài nhựa vùng răng sau để chỉ răng cắn chéo chạm mặt phẳng nghiêng. Cứ tiếp tục như vậy cho đến khi răng cắn chéo nhảy khớp hoàn toàn. Như vậy lực tác động trên răng cắn chéo không quá lớn đặc biệt ở những răng có chân răng chưa thành lập hoàn toàn.
Mặt phẳng nghiêng kết hợp khí cụ Hawley
Một dạng mặt phẳng nghiêng khác là mặt phẳng nghiêng gắn trên khí cụ Hawley. Khí cụ Hawley có móc ở răng sau và cung môi phía trước. Nền nhựa phủ lên cả các răng cửa dưới và tạo một phẳng nghiêng giúp các răng cửa trên trượt ra trước khi cắn chạm vào mặt phẳng này. Trong trường hợp cắn chéo răng trước có răng cửa dưới nghiêng ngoài, với cung môi của khí cụ và bằng cách mài nhựa có thể đồng thời giúp ép các răng dưới nghiêng trong. Dù biến thể nào đi nữa, điều quan trọng khi thiết kế mặt phẳng nghiêng là chỉ có răng cắn chéo chạm vào mặt nghiêng mà thôi.
Nguồn tham khảo: Sách chỉnh hình răng mặt, khí cụ tháo lắp – Bộ môn Chỉnh hình răng mặt, Trường Đại học Y dược TP Hồ Chí Minh
Leave a Reply