Một trong những phương pháp tạo lực để di chuyển răng hoặc một nhóm răng của khí cụ tháo lắp là gắn ốc nới rộng trong nền nhựa của khí cụ. Ốc nới rộng sẽ chuyển lực tác động lên răng qua nền nhựa. Khi được kích hoạt, kích thước của ốc nới rộng thay đổi, nền nhựa bao quanh ốc sẽ chuyển động theo và tạo lực tác động lên răng. Cùng tìm hiểu tổng quan về khí cụ tháo lắp có ốc nới rộng trong bài viết dưới đây.
1. Mở đầu về khí cụ tháo lắp có ốc nới rộng
Một trong những phương pháp tạo lực để di chuyển răng hoặc một nhóm răng của khí cụ tháo lắp là gắn ốc nới rộng trong nền nhựa của khí cụ. Ốc nới rộng sẽ chuyển lực tác động lên răng qua nền nhựa. Khi được kích hoạt, kích thước của ốc nới rộng thay đổi, nền nhựa bao quanh ốc sẽ chuyển động theo và tạo lực tác động lên răng. Vì vậy, nền nhựa cần phải tiếp xúc với răng hoặc nhóm rằng cần di chuyển.
Khí cụ tháo lắp có ốc nới rộng là một khí cụ có công dụng nới rộng cung răng. Quá trình nới rộng này được thực hiện chủ yếu bằng cách đẩy nghiêng ngoài các răng. Có thể sử dụng khí cụ có ốc nới rộng để nới cung răng ra phía trước, sang bên hay về phía sau. Khí cụ có ốc nới rộng cũng có thể điều chỉnh để thu hẹp cung răng. Ngoài ra khí cụ có ốc nới rộng có thể đẩy một răng riêng lẻ hoặc đẩy một nhóm răng tùy theo vị trí đặt ốc và cách phác họa khí cụ.
Có nhiều loại ốc nới rộng được sử dụng cho khí cụ tháo lắp. Khi thực hiện khí cụ, ốc nới rộng cần gắn vững ổn trong nền nhựa, nền nhựa không quá cồng kềnh và khí cụ dễ điều chỉnh. Như vậy sẽ giúp bệnh nhân dễ dàng thích nghi hơn.
Ốc nới rộng là một thành phần tạo lực được chế tạo sẵn. Phần chính của một ốc nới rộng là một con ốc có hai hàng ren ngược chiều nhau ở hai đầu. Ở chính giữa có bốn lỗ tròn cách đều nhau, mỗi lỗ cách nhau 90. Hai bên của phần chính là thanh hướng dẫn. Một ốc nới rộng có thể có một hoặc hai thanh hướng dẫn. Ốc nới rộng hàm trên thường có hai thanh hướng dẫn và ốc nới rộng hàm dưới thường chỉ có một thanh hướng dẫn. Ốc và thanh hướng dẫn nối với nhau bằng một thanh kim loại (Hình 1, 2, 3, 4).
Do ốc có các ren ngược chiều nhau ở hai đầu nên khi xoay ốc, hai thành phần xoắn ốc sẽ đồng thời di gần hoặc di xa so với phần giữa của ốc, trong khi đó hai thanh hướng dẫn giúp giữ cho thanh kim loại nối hay nền nhựa không xoay tự do được.
Khi xoay ốc nới rộng một vòng 360° thì hai phần của ốc sẽ tách ra 0,8mm.
S1, S2: Ốc có ren ngược chiều. k: trung tâm của ốc có những lỗ để đặt khóa đóng mở ốc. m1, m2: thanh hướng dẫn. e: lỗ để xoay ốc. r mũi tên chỉ dẫn hướng xoay ốc. p1, p2 phần kim loại bao quanh ốc.
2. Các dạng ốc có trong khí cụ này
Có nhiều loại ốc nới rộng tháo lắp tùy thuộc vị trí đặt ốc và mục đích sử dụng. Ốc nới rộng có một thanh hướng dẫn thường sử dụng cho hàm dưới vì kích thước nhỏ thích hợp với vùng sàn miệng. Ốc nới rộng có hai thanh hướng dẫn thường được sử dụng cho hàm trên vì kích thước lớn hơn phù hợp với nền khẩu cái của hàm trên (Hình 5).
Ốc nới rộng có thể có dạng nới rộng một chiều, hai chiều, nới rộng ba chiều hoặc dạng rẻ quạt tùy theo mục đích sử dụng (Hình 6, 7, 8, 9, 10).
3. Cách thực hiện
Khi thực hiện khí cụ có ốc nới rộng, cần phác họa vị trí và hướng đặt ốc nới rộng, số lượng móc hoặc những thành phần khác trước khi tiến hành ép nhựa khí cụ. Ốc được đặt theo chiều trước sau hoặc chiều ngang tùy theo kế hoạch điều trị.
Đầu tiên dùng viết chì phác họa nền nhựa, vị trí đặt ốc, và vẽ đường phân chia nền hàm sẽ bị tách tùy theo vị trí cần tác động lực (Hình 11, 13).
Điều chỉnh và đặt ốc vào đúng vị trí, ốc đặt cách với nền hàm khoảng 0,5-1mm để sau này ốc được chôn trong nền nhựa (Hình 12).
Có thể ép nhựa nền hàm thành một khối và sau này dùng đĩa cắt tách đôi nền hàm theo vị trí đã phác họa hoặc đắp một lớp sáp dày 1mm và cao 3mm theo đường phân chia nền hàm (Hình 14).
Cố định các móc, lò xo, cung môi cần thiết lên trên nền hàm. Thoa chất cách ly và tiến hành ép nhựa.
Trộn và ép nhựa lên trên mẫu hàm. Trường hợp có đắp lớp sáp ngay vị trí chia hai phần của nền hàm, nhựa không được lan lên lớp sáp.
Sau khi nhựa cứng, dùng dao sáp lấy sạch lớp sáp và cắt bỏ lớp nhựa phủ trên thân ốc nới rộng. Đối với những ốc nới rộng không có mũi tên đánh dấu trên thân ốc, ghi lại chiều hướng vặn ốc trên nền nhựa bằng cách dùng mũi khoan khắc dấu mũi tên lên trên nền nhựa. Tuy nhiên, đa số ốc nới rộng có sẵn mũi tên ghi lại chiều hướng vặn tăng Ốc. Trường hợp ép nhựa nền hàm thành một khối, dùng đĩa cắt cắt tách đôi nền hàm theo vị trí đã phác họa và cũng cắt bỏ lớp nhựa phủ lên thân ốc nới rộng.
Làm nguội và đánh bóng khí cụ. Dùng khóa vặn ốc thử chiều mở và khóa của ốc trước khi gắn trên miệng bệnh nhân.
Nguồn tham khảo: Sách chỉnh hình răng mặt, khí cụ tháo lắp – Bộ môn Chỉnh hình răng mặt, Trường Đại học Y dược TP Hồ Chí Minh
Leave a Reply