Vai trò của tiểu cầu trong chảy máu trung thất trên bệnh nhân phẫu thuật tim hở

Chảy máu trung thất là hiện tượng chảy máu xảy ra ở khoang trung thất của tim hoặc trong các mô xung quanh sau khi phẫu thuật tim hở. Đây là một trong những biến chứng nguy hiểm nhất của phẫu thuật tim hở, có thể dẫn đến tình trạng suy tim và tử vong. 

1.Giới thiệu chung về tiểu cầu

• Tiểu cầu được cung cấp dưới dạng từ một hoặc nhiều người hiến máu, thường đóng gói trong một túi chứa sáu đơn vị, đây là lượng thông thường được cấp cho người trưởng thành trung bình.
• Mỗi đơn vị chứa khoảng 8 × 10¹⁰ tiểu cầu và có thể tăng số lượng tiểu cầu khoảng 7000-10,000/μL ở người lớn cân nặng 75 kg. Một đơn vị tiểu cầu chứa 70% số lượng tiểu cầu trong một đơn vị máu tươi, nhưng tiểu cầu sẽ giảm  một phần chức năng trong quá trình lưu trữ.
• Tiểu cầu được lưu trữ ở nhiệt độ phòng có thể sử dụng trong vòng năm ngày và có tuổi thọ là tám ngày. Những tiểu cầu được lưu trữ ở 4°C chỉ có thể sử dụng được trong vòng 24 giờ (chỉ có 50-70% tổng hoạt động của tiểu cầu còn lại sau sáu giờ) và tuổi thọ chỉ là 2-3 ngày.Ngoài ra, cần phải đảm bảo rằng tiểu cầu không bị chấn động hay rung động mạnh, vì điều này có thể làm hư hỏng cấu trúc của chúng. Trong quá trình bảo quản, cần phải kiểm tra định kỳ chất lượng của tiểu cầu để đảm bảo tính chất và chất lượng của chúng không bị thay đổi. Việc kiểm tra này bao gồm đo chỉ số chức năng của tiểu cầu và đánh giá các dấu hiệu của sự thay đổi trong tính chất của chúng.

2.Chỉ định truyền tiểu cầu trong chảy máu trung thất

• Nếu số lượng tiểu cầu dưới 100.000/μL, cần phải truyền tiểu cầu cho bệnh nhân đang chảy máu. Hơn nữa, vì tiểu cầu giảm chức năng ở bệnh nhân dùng thuốc chống đông trước phẫu thuật và sau khi thực hiện tuần hoàn ngoài cơ thể(CPB), cần phải cân nhắc truyền tiểu cầu để ngăn chặn chảy máu tiếp diễn, ngay cả khi số lượng tiểu cầu vượt quá 100.000/μL.
• Không cần phải truyền tiểu cầu cho bệnh nhân không chảy máu trừ khi số lượng tiểu cầu quá thấp đến mức nguy hiểm (<20-30,000/μL).

3.Các vấn đề lưu ý khi truyền tiểu cầu

• Chức năng của tiểu cầu bị suy giảm ở bệnh nhân thiếu fibrinogen,khi bệnh nhân thiếu fibrinogen, quá trình đông máu sẽ bị suy giảm và tiểu cầu sẽ không thể thực hiện chức năng của nó một cách hiệu quả. Khi đó, nguy cơ xuất huyết sẽ tăng lên và bệnh nhân có thể gặp phải các vấn đề liên quan đến chảy máu như chảy máu nội tạng, chảy máu tiêu hóa và chảy máu não và khi tỷ lệ Hct thấp hơn 30%. Việc truyền máu đỏ để nâng tỷ lệ Hct lên 26% cũng có thể cải thiện chức năng của tiểu cầu.
• Tiểu cầu được truyền trong vòng 4-6 giờ sau khi dùng thuốc ức chế P2Y12 sẽ ít hiệu quả hơn.Điều này xảy ra do hoạt tính của thuốc ức chế P2Y12 vẫn còn trong tuần hoàn máu và có thể ngăn chặn tiểu cầu kết dính và thực hiện chức năng của nó.
• Điều cần chú ý khi truyền tiểu cầu là tính tương thích ABO, nhưng điều này không bắt buộc. Đối với mỗi người hiến máu, có nguy cơ truyền nhiễm viêm gan và HIV tương tự như một đơn vị máu.
• Tiểu cầu nên được truyền qua bộ lọc 170 μm. Có nhiều bộ lọc khác nhau (như bộ lọc Pall LRF 10) có thể sử dụng để loại bỏ bạch cầu từ truyền tiểu cầu. Việc sử dụng các bộ lọc này có thể hữu ích trong việc giảm nguy cơ các phản ứng dị ứng do tế bào bạch cầu có mặt trong bao tiểu cầu. Việc dùng kháng histamin với diphenhydramine (50 mg IV), ranitidin (150 mg IV) và steroid (hydrocortisone 100 mg IV) có thể giảm độ kích ứng này, nhưng thường không cần thiết.
• Mặc dù có một số khẳng định rằng truyền tiểu cầu liên quan đến nguy cơ nhiễm trùng, đột quỵ…đặc biệt là khi sử dụng truyền tiểu cầu trong thời gian dài hoặc với liều lượng lớn. Ngoài ra, truyền tiểu cầu cũng có thể gây ra các biến chứng về hô hấp, bao gồm viêm phổi, suy hô hấp hoặc khó thở do phản ứng dị ứng.

4.Kết luận về vai trò của tiểu cầu

Tóm tắt lại, tiểu cầu đóng vai trò rất quan trọng trong việc kiểm soát chảy máu trung thất trên bệnh nhân phẫu thuật tim hở. Thiếu hụt tiểu cầu có thể dẫn đến tình trạng chảy máu nặng và nguy hiểm đến tính mạng. Do đó, đảm bảo cung cấp đủ tiểu cầu và các biện pháp phòng ngừa phản ứng dị ứng khi truyền tiểu cầu là rất quan trọng trong phẫu thuật tim hở. Tuy nhiên, bệnh nhân cần được theo dõi chặt chẽ và đánh giá rủi ro của các biến chứng có thể xảy ra trước khi quyết định truyền tiểu cầu.

Tuy nhiên, cũng cần lưu ý đến các khó khăn và hạn chế khi sử dụng tiểu cầu và các yếu tố có thể ảnh hưởng đến hiệu quả của việc truyền tiểu cầu. Để đảm bảo an toàn và thành công của ca phẫu thuật, các bác sĩ cần đưa ra quyết định hợp lý và cân nhắc kỹ lưỡng khi sử dụng tiểu cầu trong chảy máu trung thất trên bệnh nhân phẫu thuật tim hở.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec đã đưa hệ thống máy móc, thiết bị hiện đại đạt chuẩn vào công tác thăm khám, chẩn đoán và điều trị hỗ trợ các bệnh lý về hồi sức cấp cứu.