Bệnh tăng huyết áp (BTHA) và tăng huyết áp động mạch phổi (THĐMP) là hai bệnh lý về áp lực máu trong cơ thể, tuy nhiên, chúng có những đặc điểm khác nhau về cơ chế gây bệnh, triệu chứng và biểu hiện, cũng như các biến chứng và nguy cơ tác động lên sức khỏe.

1.Bệnh tăng huyết áp là gì?

Bệnh tăng huyết áp (BTHA) là một bệnh lý mà áp lực máu trong động mạch ngoại vi tăng cao hơn mức bình thường trong thời gian dài, gây ảnh hưởng đến sức khỏe của bệnh nhân. BTHA thường không có triệu chứng rõ ràng, do đó cũng được gọi là “sát thủ thầm lặng”. Tuy nhiên, nếu không được điều trị, BTHA có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như suy tim, đột quỵ, bệnh thận, và các vấn đề về thị lực, giảm chất lượng cuộc sống, và nguy cơ tử vong. Nguyên nhân của BTHA có thể do di truyền, lối sống không lành mạnh, stress, tiền sử bệnh nền, hoặc tuổi tác. Việc chẩn đoán BTHA bao gồm đo huyết áp và các xét nghiệm khác để đánh giá tổn thương các cơ quan nội tạng. Điều trị BTHA thường bao gồm thay đổi lối sống, sử dụng thuốc giảm huyết áp, và các biện pháp khác như giảm căng thẳng và giảm cân (nếu có).

2.Tăng áp động mạch phổi là gì?

Tăng áp phổi (hay còn gọi là tăng huyết áp động mạch phổi) là tình trạng mà áp lực trong các động mạch phổi tăng cao hơn bình thường. Đây là một bệnh lý tim mạch, trong đó các động mạch phổi bị co thắt hoặc bị tắc nghẽn, gây tăng áp suất trong hệ thống tuần hoàn phổi. Việc tăng áp phổi có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của bệnh nhân, gây ra các triệu chứng như khó thở, đau ngực, mệt mỏi, chóng mặt, hoặc đau đầu. Tăng áp phổi có thể gây ra các bệnh lý nghiêm trọng như suy tim. Việc chẩn đoán và điều trị tăng áp phổi sớm có thể giảm được nguy cơ xảy ra các biến chứng nghiêm trọng và cải thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.

3.Điểm khác nhau giữa bệnh tăng huyết áp và tăng huyết áp động mạch phổi

• Cơ chế gây bệnh: BTHA là do tình trạng tắc nghẽn hoặc co thắt các động mạch ngoại vi, dẫn đến áp lực máu tăng cao. Trong khi đó, THĐMP là do tình trạng tắc nghẽn hoặc co thắt các động mạch đưa máu từ tim đến phổi, dẫn đến áp lực máu tăng cao trong mạch phổi.
• Triệu chứng và biểu hiện: BTHA thường không có triệu chứng rõ ràng và có thể kéo dài trong một thời gian dài trước khi được phát hiện. Những triệu chứng của BTHA thường bao gồm đau đầu, chóng mặt, mỏi mệt, buồn nôn, khó thở và đau thắt ngực. Trong khi đó, THĐMP thường có các triệu chứng cấp tính hơn như khó thở, đau ngực, mệt mỏi, chóng mặt và ho ra máu.
• Đặc điểm lâm sàng: BTHA thường được chẩn đoán dựa trên kết quả đo huyết áp, trong khi THĐMP được chẩn đoán thông qua kết quả xét nghiệm và chụp cắt lớp vi tính để xác định mức độ tắc nghẽn hoặc co thắt của động mạch đưa máu từ tim đến phổi.

4.Người bị bệnh tăng huyết áp thì có nguy cơ tăng áp phổi không?

Có, người bị bệnh tăng huyết áp (BTHA) có nguy cơ cao bị tăng áp phổi. Bệnh tăng huyết áp là một trong những yếu tố nguy cơ chính gây ra tăng áp phổi. Khi tăng huyết áp kéo dài, nó có thể gây ra tổn thương và mất chức năng của động mạch phổi, dẫn đến tăng áp phổi.

Cơ chế gây tăng áp phổi ở người bị bệnh tăng huyết áp (BTHA) không được hiểu rõ hoàn toàn, nhưng có một số giải thích được đưa ra. Khi huyết áp hệ thống tăng cao, áp lực trong động mạch phổi cũng tăng lên, gây ra sự co và dày lên của thành động mạch phổi, làm giảm diện tích bề mặt khiến lưu lượng máu qua phổi giảm. Điều này dẫn đến áp lực trong động mạch phổi tăng lên để đảm bảo cung lượng máu cần thiết cho cơ thể.

Ngoài ra, tăng huyết áp cũng gây ra sự tắc nghẽn và co rút của các mạch máu nhỏ bên trong động mạch phổi, gây ra sự giảm khả năng lưu thông máu đến các mô và cơ quan trong phổi. Điều này có thể dẫn đến suy giảm chức năng phổi và tăng áp động mạch phổi.

Các yếu tố khác cũng có thể đóng vai trò trong cơ chế gây tăng áp phổi ở người bị tăng huyết áp, bao gồm sự tăng sản xuất endothelin, một chất gây co thắt động mạch phổi, và sự giảm sản xuất nitric oxide, một chất giãn mạch phổi.

5.Cách phòng ngừa và điều trị bệnh tăng huyết áp và tăng huyết áp động mạch phổi

Cách phòng ngừa và điều trị bệnh tăng huyết áp và tăng huyết áp động mạch phổi bao gồm:

1. Thay đổi lối sống: Các biện pháp thay đổi lối sống như tập thể dục đều đặn, ăn chế độ ăn uống lành mạnh, giảm sử dụng muối, giảm cân nếu cần thiết và hạn chế tiêu thụ đồ uống có cồn có thể giúp giảm nguy cơ bị tăng huyết áp.
2. Thuốc hạ huyết áp: Thuốc hạ huyết áp được sử dụng để giảm áp lực trong động mạch và giảm nguy cơ tăng huyết áp và tăng áp động mạch phổi. Các loại thuốc này bao gồm thuốc nhóm ức chế men chuyển angiotensin (ACE), thuốc nhóm ức chếthụ thể angiotensin (ARB), thuốc nhóm chẹn beta, thuốc giãn mạch và thuốc chẹn canxi.
3. Điều trị tăng áp động mạch phổi: Điều trị tăng áp động mạch phổi bao gồm sử dụng thuốc giảm áp, thuốc giãn mạch và loại thuốc gọi là prostacyclin analogs, có thể được sử dụng để giảm áp lực trong động mạch phổi và cải thiện chức năng phổi.
4. Kiểm soát các bệnh đi kèm: Nếu người bệnh tăng huyết áp và tăng áp động mạch phổi mắc các bệnh đi kèm như tiểu đường, bệnh tim mạch, béo phì, thì điều trị các bệnh này cũng là cách phòng ngừa và điều trị hiệu quả.
5. Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Người bệnh tăng huyết áp và tăng áp động mạch phổi cần được theo dõi định kỳ để đánh giá tình trạng bệnh và điều chỉnh liệu pháp điều trị nếu cần thiết.

Tóm lại, BTHA và THĐMP là hai bệnh lý về áp lực máu trong cơ thể, tuy nhiên, chúng có những đặc điểm khác nhau về cơ chế gây bệnh, triệu chứng và biểu hiện, cũng như các biến chứng và nguy cơ tác động lên sức khỏe. Việc phân biệt hai bệnh lý này và đưa ra cách phòng ngừa và điều trị hiệu quả là vô cùng quan trọng để bảo vệ sức khỏe và cải thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.