Khám dây thần kinh VIII là phương pháp kiểm tra chức năng của dây thần kinh VIII (còn gọi là dây thần kinh giác quan – auditory nerve). Dây thần kinh này là một trong những dây thần kinh quan trọng nhất trong hệ thần kinh, chịu trách nhiệm cho việc truyền tín hiệu âm thanh từ tai đến não. Phương pháp khám dây thần kinh VIII có thể giúp xác định nguyên nhân của các vấn đề thính giác và đưa ra phương án điều trị phù hợp.
1. Giải phẫu và sinh lý
Thần kinh VIII gồm hai phần: ốc tai, phụ trách về thính giác và tiền đình, phụ trách về thăng bằng, hai phần này có hệ thống cảm thụ riêng, tuy nhiên có đường dẫn truyền chung là thần kinh ốc tai.
Cơ quan cảm thụ là các tế bào thính giác nằm ở cơ quan Corti. Sợi hướng tâm tạo thành thần kinh thính giác, đi qua ống tai trong ở phía ngoài và dưới của thần kinh VII, đi vào thân não ở phần trên hành tủy tại nơi tiếp giáp với cầu não, sợi thần kinh đi bắt chéo ở cầu não.
Chức năng phần ốc tai là tiếp nhận cảm giác và dẫn truyền thông tin này đi thùy thái dương hai bên.
2. Khám lâm sàng
2.1. Khám bằng tiếng nói thầm:
Trong phòng kín tiếng nói thầm có thể nghe được tới 3m, phải nói thầm đúng cách: thở hết hơi trong phổi ra rồi mới nói, trong khi nói để tay trên sụn giáp thì sụn giáp không được rung. Khi nói chúng ta nên đứng một bên của người bệnh và phát âm từng từ một chứ không nên nói cả câu dài để bệnh nhân không thể đoán được. Có thể khám bằng cách để đồng hồ vào tai bệnh nhân hoặc vẽ hai đầu ngón tay cái và ngón tay trỏ.
2.2. Khám bằng âm thoa:
Dùng âm thoa có tần số 256, búng nhẹ vào âm thoa rồi để vào từng tai cho bệnh nhân so sánh hai bên.
Nếu bệnh nhân có giảm thính lực, ta làm các nghiệm pháp sau:
* Nghiệm pháp Weber: để chân âm thoa vào đỉnh đầu hoặc chân mũi để xem bệnh nhân nghe có đều hai bên không, nếu bệnh nhân nghe rõ một bên hơn thì ghi nhận Weber lệch về bên đó.
* Nghiệm pháp Rinne: rung âm thoa, sau đó để chân âm thoa vào xương đá, khi bệnh nhân hết nghe thi để đầu âm thoa vào tai, nếu bệnh nhân còn nghe thì nghiệm pháp dương tính, nếu bệnh nhân không còn nghe thì âm tính.
3. Các triệu chứng tổn thương
– Tổn thương thần kinh ốc tai làm giảm thính lực, tuy nhiên các bệnh của tai cũng làm giảm thính lực, để phân biệt chúng ta dựa vào hai nghiệm pháp Weber và Rinne.
- Điếc dẫn truyền: Rinne âm tính, Weber lệch về tai bệnh.
- Điếc thần kinh: Rinne thường vẫn dương tính, Weber lệch về tai lành.
– Các triệu chứng do tổn thương ốc tai:
- Hyperacousie, anna cousie: giảm hoặc mất thính lực, do tổn thương thần kinh ốc tai hoặc cơ quan Corti.
- Hyperacousie, peracousie: ù tai hoặc tiếng ầm, gặp trong liệt VII ngoại biên, aura của cơn động kinh, migraine, loạn tâm thần.
– Tinnitus: Có tiếng ù bất thường ở tai. Thường là triệu chứng của tổn thương thần kinh VIII , tiếng ù có thể liên tục hay ngắt quãng, có thể thay đổi về cường độ trong ngày và thường phối hợp với giảm thính lực, tuy nhiên triệu chứng này cũng gặp trong các bệnh của tai như tai bị nước hoặc ráy tai, viêm tai giữa, ngộ độc thuốc.
– External tinnitus: Đây là các tiếng ù có nguyên nhân ngoài tai và có khi người khám có thể nghe được bằng cách dùng ống nghe để vào xương chũm, thường hay gặp trong xơ vữa động mạch hoặc nguyên nhân tĩnh mạch, trong trường hợp này thì tiếng ù thay đổi theo tư thế đầu hoặc giảm khi ép động mạch cảnh chung hoặc tĩnh mạch hầu trong.
Phương pháp khám dây thần kinh VIII là một phương pháp quan trọng trong chẩn đoán các vấn đề liên quan đến thính giác. Dây thần kinh VIII là một trong những dây thần kinh quan trọng nhất trong hệ thần kinh, chịu trách nhiệm cho việc truyền tín hiệu âm thanh từ tai đến não. Khi dây thần kinh VIII bị tổn thương hoặc không hoạt động đúng cách, người bệnh có thể gặp phải các vấn đề về thính giác như điếc, rối loạn thính giác hoặc chóng mặt. Phương pháp khám dây thần kinh VIII đánh giá chức năng của dây thần kinh bằng cách sử dụng các kỹ thuật kiểm tra khác nhau. Các kỹ thuật này cho phép đánh giá khả năng truyền tín hiệu âm thanh từ tai đến não và phát hiện các vấn đề về chức năng dây thần kinh VIII.
Phương pháp khám dây thần kinh VIII cũng đánh giá khả năng nghe của bệnh nhân bằng cách kiểm tra độ nhạy cảm của tai với các tần số âm thanh khác nhau và đánh giá khả năng nghe và phản ứng với các âm thanh tần số cao hoặc thấp. Từ đó, các chuyên gia chẩn đoán và điều trị có thể xác định nguyên nhân của các vấn đề thính giác và đưa ra phương án điều trị phù hợp. phương pháp khám dây thần kinh VIII là một phương pháp quan trọng trong chẩn đoán các vấn đề liên quan đến thính giác. Nó đánh giá chức năng của dây thần kinh VIII và khả năng nghe của bệnh nhân, giúp các chuyên gia chẩn đoán và điều trị xác định nguyên nhân và đưa ra phương án điều trị phù hợp.
Nguồn tham khảo: Thần kinh học – ĐH Y TP Hồ Chí Minh
Leave a Reply