Viêm phế quản cấp (VPC) là một bệnh lý đường hô hấp phổ biến, có thể gây ra các triệu chứng như ho, khó thở và đau họng. Đây là bệnh lý thường gặp ở Việt Nam, đặc biệt là vào mùa đông và mùa xuân, và có thể gây nên những biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị đúng cách. 

1.Nguyên nhân

VPC thường gây ra bởi các loại virus, chủ yếu là virus cúm và virus hô hấp syncytial (RSV). Các virus này lây lan dễ dàng qua các giọt bắn hoặc tiếp xúc với bề mặt bị nhiễm bệnh. Khi virus xâm nhập vào cơ thể, chúng tấn công màng nhầy trong ống dẫn khí và gây ra viêm nhiễm. Ngoài ra, VPC còn có thể do các tác nhân khác như vi khuẩn, hóa chất, bụi, khói thuốc lá hoặc tác động của môi trường.

2.Triệu chứng

Triệu chứng của VPC thường bắt đầu với việc xuất hiện cảm giác khó chịu ở họng, sau đó là ho khan và khó thở. Nếu triệu chứng này kéo dài, bệnh nhân có thể phát triển các triệu chứng khác như sốt, đau đầu, mệt mỏi, đau ngực và đau họng. Nếu bệnh được bỏ qua hoặc không được điều trị đúng cách, bệnh nhân có thể phát triển các biến chứng nghiêm trọng như viêm phổi hoặc viêm phế quản mãn tính.

3.Các yếu tố nguy cơ

Các yếu tố nguy cơ gây ra VPC gồm tiếp xúc với người bệnh, hút thuốc lá, bị viêm xoang, bị hen suyễn, suy giảm miễn dịch hoặc bị bệnh tim mạch. Bên cạnh đó, trẻ em và người già cũng có nguy cơ cao hơn để mắc bệnh này.

4.Cách điều trị và các loại thuốc

Việc điều trị VPC tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh. Đối với trường hợp nhẹ, bệnh nhân có thể được chỉ định uống thuốc giảm đau và thuốc ho để giảm các triệu chứng. Đối với trường hợp nghiêm trọng hơn, bệnh nhân có thể được nhập viện và điều trị bằng khí oxy, thuốc kháng viêm, thuốc kháng sinh hoặc thuốc giãn phế quản để làm giảm các triệu chứng và cải thiện sức khỏe. Ngoài ra, bệnh nhân cũng cần nghỉ ngơi và uống đủ nước để giúp cơ thể phục hồi.

Theo phác đồ điều trị VPC gần đây nhất của Bộ Y Tế Việt Nam, các loại thuốc được sử dụng trong điều trị VPC bao gồm:

1. Thuốc giảm đau và hạ sốt: Các loại thuốc như paracetamol, ibuprofen hoặc aspirin được sử dụng để giảm đau và hạ sốt. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng aspirin không được khuyến cáo sử dụng ở trẻ em vì có thể gây ra hội chứng Reye – một tình trạng nguy hiểm cho sức khỏe.
2. Thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs): Các loại NSAIDs như ibuprofen hay naproxen có thể giúp giảm đau, hạ sốt và giảm viêm. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng NSAIDs có thể gây ra các tác dụng phụ như đau dạ dày, loét dạ dày, và tăng nguy cơ xuất huyết tiêu hóa.
3. Thuốc kháng sinh: Nếu viêm phế quản cấp được gây ra bởi một nhiễm trùng, bác sĩ có thể kê đơn các loại kháng sinh như amoxicillin hoặc azithromycin. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng việc sử dụng kháng sinh không cần thiết hoặc sử dụng không đúng cách có thể gây ra các tác dụng phụ và dẫn đến tình trạng kháng kháng sinh.
4. Thuốc kháng histamin: Các loại thuốc kháng histamin như loratadine hay cetirizine có thể giúp giảm các triệu chứng dị ứng như sổ mũi, chảy nước mắt hoặc ngứa. Tuy nhiên, nên tránh sử dụng các loại thuốc này trong trường hợp bệnh nhân đang sử dụng thuốc kháng cholinergic.
5. Thuốc giãn phế quản: Các loại thuốc giãn phế quản như salbutamol hoặc terbutaline có thể giúp giãn nở các đường phế quản và giảm triệu chứng khó thở. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng việc sử dụng quá liều thuốc giãn phế quản có thể gây ra các tác dụng phụ như nhịp tim nhanh, rung nhĩ và tăng huyết áp.

Khi sử dụng thuốc trong điều trị VPC, bệnh nhân cần lưu ý các điều sau đây:

1. Tuân thủ đúng liều lượng và thời gian sử dụng thuốc được chỉ định bởi bác sĩ.
2. Nên đọc kỹ thông tin thuốc và hỏi ý kiến ​​bác sĩ nếu có bất kỳ thắc mắc nào về cách sử dụng thuốc.
3. Tránh tự ý thay đổi liều lượng hoặc ngừng sử dụng thuốc một cách đột ngột.
4. Nên báo cho bác sĩ về bất kỳ tác dụng phụ nào mà bệnh nhân gặp phải khi sử dụng thuốc.
5. Không sử dụng các loại thuốc không được chỉ định hoặc khuyến cáo của bác sĩ.
6. Nên tìm kiếm sự hỗ trợ y tế nếu các triệu chứng không giảm sau khi sử dụng thuốc trong một thời gian dài.

5.Biện pháp phòng ngừa

Dưới đây là một số biện pháp phòng ngừa viêm phế quản:

1. Không hút thuốc lá: Hút thuốc là nguyên nhân chính gây ra viêm phế quản và các bệnh phổi khác. Theo Bộ Y tế Việt Nam, hút thuốc lá là nguyên nhân chính gây ra 90% các trường hợp viêm phế quản. Do đó, ngừng hút thuốc và tránh tiếp xúc với khói thuốc là cách tốt nhất để phòng ngừa viêm phế quản.
2. Tránh tiếp xúc với chất ô nhiễm: Không khí ô nhiễm là một nguyên nhân khác của viêm phế quản. Chất ô nhiễm trong không khí như bụi, khí độc có thể gây tổn hại đến phổi và phế quản. Do đó, tránh tiếp xúc với các chất ô nhiễm là cách hiệu quả để phòng ngừa viêm phế quản. Nếu bạn sống trong một khu vực ô nhiễm, hãy đeo khẩu trang khi ra ngoài.
3. Tăng cường vận động: Vận động thể chất đều đặn giúp tăng cường sức khỏe và giảm nguy cơ viêm phế quản. Theo trang web của Tổ chức Y tế Thế giới, tập thể dục mỗi ngày ít nhất 30 phút có thể giúp tăng cường chức năng phổi và giảm nguy cơ viêm phế quản.
4. Bảo vệ hệ thống miễn dịch: Hệ thống miễn dịch yếu có thể dẫn đến viêm phế quản. Vì vậy, cần bảo vệ và tăng cường hệ thống miễn dịch bằng cách ăn uống lành mạnh, uống đủ nước và đủ giấc ngủ.
5. Tiêm phòng vaccine: Viêm phế quản có thể được ngăn ngừa bằng việc tiêm phòng vaccine. Theo Bộ Y tế Việt Nam, việc tiêm phòng vaccine phòng bệnh cúm mùa là một cách hiệu quả để giảm nguy cơ nhiễm viêm phế quản.

Tóm lại, điều trị VPC cần sự kết hợp giữa thuốc và các biện pháp hỗ trợ khác như hỗ trợ hô hấp và nghỉ ngơi đầy đủ. Việc sử dụng thuốc cần phải được thực hiện đúng cách và theo chỉ định của bác sĩ để đảm bảo an toàn và hiệu quả trong điều trị VPC.