Test chẩn đoán nhược cơ bằng thuốc là một phương pháp chẩn đoán bệnh miễn dịch có tên là bệnh nhược cơ (Myasthenia Gravis – MG). Bệnh nhược cơ là một bệnh miễn dịch, ảnh hưởng đến khả năng của cơ thể trong việc kiểm soát các cơ của cơ thể bệnh nhân. Test chẩn đoán nhược cơ bằng thuốc được sử dụng để xác định xem bệnh nhân có bị bệnh nhược cơ hay không.
1. Tổng quan về bệnh nhược cơ
Bệnh nhược cơ (Myasthenia Gravis) là bệnh rối loạn dẫn truyền thần kinh cơ nguyên phát phổ biến nhất. Tỉ lệ bệnh mắc bệnh nhược cơ tại Hoa Kỳ khoảng 14/100.000 dân, nữ cao hơn nam giới (2/1). Tuổi khởi bệnh thường gặp của nữ là 20-30 tuổi, còn ở nam là 60 – 70 tuổi.
Người bệnh nhược cơ thường đến khám bệnh vì yếu những nhóm cơ đặc hiệu. Các rối loạn vận nhãn, sụp mi hoặc song thị, là triệu chứng đầu tiên của 2/3 người bệnh nhược cơ. Yếu cơ vùng hầu họng, khó nhai, khó nuốt, hoặc khó nói, là triệu chứng đầu tiên ở 1/6 người bệnh nhược cơ và yếu tay chân chỉ có ở 10% bệnh nhân.
Trong bệnh nhược cơ, số lượng các thụ thể acetylcholin giảm làm nghẽn quá trình dẫn truyền thần kinh cơ vân, làm yếu mỏi cơ. Edrophonium và neostigmin ức chế men cholinesterase để tăng số lượng acetylcholin đến màng sau synap, nối lại dẫn truyền thần kinh cơ, đây là nguyên lý để có test Tensilon hoặc test prostigmin, là một trong những kỹ thuật chẩn đoán bệnh nhược cơ.
2. Chỉ định
Chẩn đoán bệnh nhược cơ
3. Chống chỉ định
– Mẫn cảm với các thành phần của thuốc.
– Tắc ruột hoặc tắc đường tiết niệu do nguyên nhân cơ học.
* Thận trọng: động kinh, hen phế quản, nhịp tim nhanh, tắc mạch vành, loét dạ dày, rối loạn nhịp tim, block nhĩ thất, cường giáp và cường phế vị.
4. Chuẩn bị
4.1. Người thực hiện:
01 bác sỹ và 01 điều dưỡng.
4.2. Phương tiện, dụng cụ, thuốc:
Bơm tiêm, bông cồn sát khuẩn, thuốc, phương tiện chống sốc, hồi sức cấp cứu.
4.3. Người bệnh
Nằm tại giường bệnh, giải thích động viên để người bệnh hợp tác.
4.4. Hồ sơ bệnh án:
Ghi lại các bước tiến hành, theo dõi và xử trí
5. Tiến hành
Trước khi thử test, dừng các thuốc kháng cholinesterase khác ít nhất 8h
Tiêm bắp Atropin 0.011mg/kg trọng lượng người bệnh trước thử test 30 phút (phòng tai biến và tác dụng phụ).
Tiến hành thử test
– Test Edrophonium (Tensilon):
Tổng liều 10mg (1ml) Tensilon tĩnh mạch. Khởi đầu tiêm trực tiếp tĩnh mạch 2mg (0,2ml). Nếu người bệnh dung nạp thuốc tốt và không thấy cải thiện sức cơ sau 60 giây, tiêm tiếp 3-5mg. Sau 60 giây, nếu vẫn không có đáp ứng, có thể dùng nốt lượng còn lại trong vòng 1 phút. Đa số người bệnh có đáp ứng với 5mg Tensilon, và tác dụng kéo dài 4-5 phút.
– Test prostigmin:
Neostigmin methylsulphat 0,022mg/kg tiêm bắp, đáp ứng thuốc sẽ xuất hiện trong 5 đến 15 phút, kéo dài 1-2 giờ.
6. Đánh giá kết quả
– Test dương tính:
Cải thiện rõ ràng triệu chứng bệnh: hết sụp mi, hết nhìn đôi, nuốt dễ dàng, sức cơ các chi tăng lên rõ rệt (cần đo sức cơ trước khi tiến hành thử test và so sánh sau khi thử test)… Test dương tính cao nhất đạt 95% người bệnh nhược cơ.
– Test âm tính:
Khi triệu chứng bệnh không cải thiện hoặc cải thiện không rõ ràng đều được coi là âm tính. Test âm tính không loại trừ được người bệnh nhược cơ bẩm sinh do thiếu acetylcholin hay các hội chứng khác gây nhược cơ.
Có thể thực hiện lại test prostigmin vào ngày sau với liều 0,016mg/kg Atropin và 0.031mg/kg prostigmin đánh giá lại.
7. Theo dõi và xử trí tai biến
7.1. Các biến chứng nặng (0,16%):
Ngất và nhịp tim chậm.
Xử trí: Tiêm tĩnh mạch Atropin 0,4mg đến 2mg, hồi sức cấp cứu.
7.2. Tác dụng phụ:
Nôn, đau dạ dày, tăng tiết nước bọt, tăng tiết dịch phế quản, vã mồ hôi và rung cơ cục bộ.
Xử trí: Tiêm bắp thêm Atropin như liều dự phòng ban đầu.
8. Ưu điểm của Test chẩn đoán nhược cơ bằng thuốc
Test chẩn đoán nhược cơ bằng thuốc có nhiều ưu điểm, bao gồm:
- Độ chính xác cao: Đây là một phương pháp chẩn đoán chính xác và đáng tin cậy trong việc xác định bệnh nhược cơ.
- Nhanh chóng và dễ thực hiện: Test chỉ mất khoảng vài phút để tiêm thuốc và đánh giá phản ứng của bệnh nhân.
- Không xâm lấn: Không gây đau đớn hoặc không thoải mái cho bệnh nhân, nên không cần sử dụng thuốc gây tê hoặc dao găm.
- Có thể được sử dụng để theo dõi sự phát triển của bệnh nhược cơ trong quá trình điều trị: Test cũng được sử dụng để theo dõi sự phát triển và điều trị của bệnh nhược cơ trong thời gian dài.
- Giúp bác sĩ đưa ra kế hoạch điều trị chính xác: Test giúp bác sĩ xác định chính xác bệnh nhược cơ, từ đó đưa ra kế hoạch điều trị phù hợp.
- Tính an toàn cao: Đây là một phương pháp an toàn và không gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng.
- Phù hợp cho mọi độ tuổi: Test có thể được sử dụng cho bệnh nhân ở mọi độ tuổi, kể cả trẻ em và người cao tuổi.
- Chi phí thấp: Test có chi phí thấp hơn so với nhiều phương pháp chẩn đoán khác, giúp tiết kiệm chi phí cho bệnh nhân.
Tóm lại, Test chẩn đoán nhược cơ bằng thuốc là một phương pháp chẩn đoán chính xác, nhanh chóng, không xâm lấn và an toàn, giúp bác sĩ đưa ra kế hoạch điều trị chính xác cho bệnh nhân với bệnh nhược cơ.
Nguồn tham khảo: Bộ Y tế
Leave a Reply