Vyvanse và Adderall là hai loại thuốc khác nhau. Tuy nhiên, vì cả hai đều là thuốc kích thích thuộc cùng một họ thuốc (Amphetamine), nên có thể bị nhầm lẫn là cùng một loại thuốc. Dưới đây là thông tin về hai loại thuốc và những điểm tương đồng lẫn khác biệt giữa chúng
1.Giới thiệu chung
1.1 Chứng tăng động giảm chú ý (ADHD)
ADHD là một rối loạn sinh học thần kinh biểu hiện như một kiểu thiếu chú ý và/hoặc hiếu động thái quá kéo dài thường xuyên hơn và nghiêm trọng hơn mức thường thấy ở những người có cùng mức độ phát triển. Tỷ lệ mắc ADHD trên toàn thế giới được ước tính là 5,3% được thống kê hệ thống trên Tạp chí Tâm thần học Hoa Kỳ. Tại Hoa Kỳ, khoảng 7,8% trẻ em trong độ tuổi đi học hoặc 4,4 triệu trẻ em từ 4-17 tuổi được chẩn đoán mắc chứng ADHD theo CDC. Rối loạn này cũng được ước tính sẽ ảnh hưởng đến 4,4% người trưởng thành trong độ tuổi 18-44 tuổi. Nguyên nhân cụ thể của ADHD vẫn chưa được biết và không có xét nghiệm chẩn đoán đặc hiệu nào cho chứng rối loạn này. Mặc dù không có cách chữa khỏi chứng ADHD, nhưng có những phương pháp điều trị được chấp nhận nhằm làm giảm triệu chứng bao gồm phương pháp điều chỉnh tâm lý trị liệu hoặc hành vi hoặc dùng thuốc
1.2 Vyvanse
Vyvanse còn được biết đến phổ biến với tên gọi Lisdexamfetamine được sử dụng để điều trị rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD). Lisdexamfetamine giúp tăng tăng khả năng chú ý, tập trung và ngừng bồn chồn. Lisdexamfetamine cũng có thể được sử dụng để điều trị chứng rối loạn ăn uống vô độ (BED), giúp giảm số ngày ăn uống vô độ. Vyvanse được FDA chấp thuận vào năm 2007 cho những người từ 6 tuổi trở lên. Vyvanse hiện là phương pháp điều trị kích thích tác dụng kéo dài bằng đường uống đầu tiên và duy nhất có dữ liệu về hiệu quả sau 14 giờ sau khi dùng cho bệnh nhân trưởng thành được ghi trong nhãn sản phẩm. Vyvanse được phê duyệt dựa trên dữ liệu kết quả nghiên cứu lâm sàng thực hiện trên 142 người trưởng thành được chỉ định sử dụng ngẫu nhiên Vyvanse so với giả dược trong giai đoạn 3 khi cải thiện đáng kể các triệu chứng thiếu chú ý của ADHD, chứng hiếu động thái quá và bốc đồng được đo bằng thang đánh giá ADHD (ADHD-RS-IV).
1.3 Adderall
Kể từ năm 2001, Adderall đã được phê duyệt tại Hoa Kỳ để điều trị chứng tăng động giảm chú ý ở trẻ em. FDA phê duyệt dựa trên dữ liệu từ một thử nghiệm then chốt giai đoạn 3, mù đôi, đa trung tâm, kéo dài 4 tuần trên 248 bệnh nhân trưởng thành. Adderall kéo dài, dùng liều một lần mỗi ngày, đã chứng minh khả năng kiểm soát đáng kể các triệu chứng ADHD ở tuần thứ nhất, giai đoạn đánh giá đầu tiên và duy trì sự cải thiện đáng kể này trong suốt nghiên cứu dài 4 tuần. Phép đo chính của việc kiểm soát triệu chứng là Thang đánh giá ADHD (ADHD-RS), thang đánh giá đã được các bác sĩ lâm sàng sử dụng để đánh giá từng triệu chứng trong số 18 tiêu chí riêng lẻ của ADHD trong sổ tay chẩn đoán và thống kê các rối loạn tâm thần. Khi kết thúc thử nghiệm, tổng điểm trung bình của ADHD-RS đối với bệnh nhân dùng Adderall thấp hơn 49% so với điểm trung bình khi bắt đầu thử nghiệm trước khi dùng thuốc
2.Hiệu quả của Vyvanse so với Adderall
Cả Vyvanse và Adderall đều có hiệu quả trong điều trị ADHD. Có rất ít nghiên cứu so sánh cho thấy cái này tốt hơn cái kia. Tuy vậy, hai loại thuốc khác nhau về thời gian tác dụng, là yếu tố quyết định ảnh hưởng đến hiệu quả của thuốc trong việc kiểm soát các triệu chứng. Cụ thể, tác dụng của Adderall thường kéo dài trong khoảng 3-4 giờ và dạng giải phóng kéo dài được dùng 1 lần mỗi ngày và cho tác dụng trong 10-12 giờ. Sử dụng 1 liều Vyvanse có thể kéo dài đến 14 giờ nên có thể dùng thuốc vào buổi sáng cho hiệu quả cả ngày.
3.Tác dụng phụ của Vyvanse so với Adderall
Vì Vyvanse và Adderall đều là thuốc kích thích dạng Amphetamine nên tác dụng phụ của mỗi loại thuốc là tương tự nhau bao gồm: đau bụng, lo lắng, chán ăn, tiêu chảy, chóng mặt, khô miệng, sốt, đau đầu, tăng nhịp tim, mất ngủ, bồn chồn, nôn mửa, giảm cân, tăng nhịp tim, cáu gắt,…Các tác dụng phụ nghiêm trọng hơn nhưng hiếm gặp hơn bao gồm tăng nhịp tim, huyết áp cao, khó thở, ảo giác và hoang tưởng. Có một số tác dụng phụ cần được xem xét như: rối loạn cương dương (ED).
4.Chống chỉ định của Vyvanse và Adderall
Không nên sử dụng Vyvanse hoặc Adderall trong các trường hợp sau: rối loạn lưỡng cực, bệnh tim mạch, tăng huyết áp, cường giáp, phụ nữ có thai hoặc cho con bú. Vì cả hai loại thuốc này đều là Amphetamine có thể gây nghiện nên tránh sử dụng nếu có tiền sử lạm dụng chất kích thích.
5.Tỷ lệ hấp thu thuốc của Vyvanse so với Adderall
Sự khác biệt lớn nhất giữa Adderall và Vyvanse là Vyvanse là Lisdexamfetamine – tiền chất của Dextroamphetamine. Vì vậy Vyvanse cần được sử dụng trước để có thời gian chuyển hóa bởi các enzyme của cơ thể. Tác dụng của Adderall bắt đầu hoạt động trong vòng 30 phút so với Vyvanse mất khoảng 1-2 giờ để có hiệu lực. Mặc khác, Vyvanse có tốc độ hấp thu chậm thường là hết tác dụng vào cuối ngày nên giúp cho việc sử dụng thuốc thuận tiện hơn.
6.Hiện tượng phản ứng thuốc tái phát
Khi Vyvanse bắt đầu hết tác dụng, thì việc hồi phục lại khả năng tập trung của bệnh nhân sẽ ít hiệu quả hơn so với khi sử dụng Adderall. Điều này có thể do cơ chế hoạt động khác nhau của hai loại thuốc, với Vyvanse có tác dụng kéo dài hơn trong thời gian dài sau khi sử dụng, trong khi Adderall có thể được sử dụng ở cả dạng trung cấp và mở rộng, giúp cho việc điều chỉnh liều lượng và thời gian sử dụng thuốc trở nên linh hoạt hơn. Vì vậy sử dụng Adderall có thể mang lại lợi ích linh hoạt hơn trong việc điều trị ADHD, đặc biệt là trong trường hợp cần điều chỉnh liều lượng hoặc thời gian sử dụng thuốc để đạt hiệu quả tốt nhất.
7.An toàn khi sử dụng thuốc
Vyvanse là một loại thuốc kích thích được sử dụng để điều trị ADHD và cần được chuyển đổi trong cơ thể trước khi có tác dụng. Do đó, nó không thể được sử dụng qua đường hít hoặc tiêm trực tiếp nên ít có khả năng bị lạm dụng hơn so với Adderall và các loại thuốc kích thích khác, vì những loại thuốc này có thể được sử dụng để tạo ra hiệu ứng cao trong một thời gian ngắn.
8.Kết luận
Vì Vyvanse và Adderall là những loại thuốc tương tự nhau theo nhiều cách, nên sự lựa chọn thực sự phụ thuộc sự phù hợp giữa thuốc và bệnh nhân. Cả hai đều có hiệu quả trong việc kiểm soát các triệu chứng của ADHD, nhưng có thể cần một số thử nghiệm và sai sót để tìm ra loại thuốc và liều lượng phù hợp nhất. Điều quan trọng cần nhớ là mặc dù đây là một trong những lựa chọn phổ biến nhất để điều trị ADHD, nhưng chúng không phải là những lựa chọn duy nhất. Ngoài ra còn có các tùy chọn khác mà bệnh nhân hỏi ý kiến bác sĩ nếu cảm thấy cả Vyvanse và Adderall đều không phù hợp với nhu cầu của mình
Leave a Reply