Phương pháp Perfetti là một phương pháp điều trị chức năng cho người bị liệt nửa người do đột quỵ. Phương pháp Perfetti tập trung vào việc cải thiện khả năng nhận thức – cảm giác – vận động của người bệnh đột quỵ bằng cách tập trung vào việc phát triển khả năng của người bệnh. Phương pháp Perfetti đã được sử dụng trong nhiều nghiên cứu và đã cho thấy hiệu quả trong việc cải thiện khả năng nhận thức – cảm giác – vận động của người bệnh đột quỵ. Nó cũng có thể được áp dụng trong việc điều trị các bệnh nhân khác có vấn đề về ngôn ngữ.
1. Tổng quan về phương pháp Perfetti
– Phương pháp tập nhận thức – cảm giác – vận động được tác giả Perfetti phát triển dựa trên lý thuyết về việc tự điều chỉnh phản xạ có điều kiện của Anokhin. Theo đó tập nhận thức – cảm giác – vận động là một quá trình học tập cách vận động đòi hỏi hoạt động chức năng nhận thức ở mức độ cao thông qua việc tích hợp các quá trình tiếp nhận cảm giác – nhận thức – vận động. Hoạt động của quá trình nhận thức của bộ não thể hiện thông qua việc phân tích cảm giác, trí nhớ, sự tập trung, ngôn ngữ, và việc đưa ra quyết định là cốt lõi của việc tập luyện.
– Các phương tiện dụng cụ được thiết kế đặc biệt với các mục tiêu bài tập khác nhau nhằm đáp ứng với tình trạng của người bệnh:
+ Tăng cường cảm thụ bản thể thông qua các kích thích cảm giác nông (sờ, chạm).
+ Tăng cường tầm vận động khớp và điều hòa trương lực cơ.
+ Thúc đẩy khả năng điều hợp vận động.
+ Tăng khả năng tập trung và ghi nhớ.
2. Chỉ định
– Tai biến mạch máu não (đột quỵ não).
– Chấn thương sọ não.
– Viêm não.
– U não.
– Sau phẫu thuật thần kinh sọ não.
– Xơ cứng rải rác.
– Tổn thương tủy sống.
3. Chống chỉ định
– Tình trạng hôn mê, điểm Glassgow < 13 điểm.
– Bệnh lý giai đoạn cấp tính chưa ngồi dậy được.
– Cơ lực chi liệt bậc 0, 1, 2.
4. Chuẩn bị
Người thực hiện
Bác sĩ phục hồi chức năng, kỹ thuật viên vận động trị liệu, kỹ thuật viên hoạt động trị liệu.
Người bệnh
– Trang phục gọn gàng.
– Được giải thích về mục tiêu bài tập và hiểu rõ cách thực hiện.
– Tập trung trong quá trình thực hiện bài tập.
Phương tiện
– Bộ dụng cụ tiêu chuẩn Perfetti.
+ Các khối gỗ hình vuông với cạnh 1cm có chiều cao khác nhau.
+ Các miếng mút với độ mềm, cứng khác nhau.
+ Các miếng nhám với độ thô ráp khác nhau.
+ Các khối gỗ có gắn hình chữ H nổi khác nhau.
+ Các miếng gỗ gắn lò xo với chiều cao khác nhau.
– Các miếng bìa mô tả các hình.
5. Tiến hành
Bài tập kéo dài từ 20 – 30 phút.
– Bước 1: kỹ thuật viên cầm tay người bệnh đặt vào các vật có bề mặt hoặc chiều cao hoặc hình dạng hoặc mật độ… khác nhau hoặc di chuyển chi theo các hướng hoặc theo vòng tròn và quy định thứ tự của chúng.
– Bước 2: kỹ thuật viên đưa ra một thứ tự bất kỳ và yêu cầu người bệnh nhắm mắt cùng với sự trợ giúp của kỹ thuật viên đưa chi về đúng vị trí/ vật mà kỹ thuật viên yêu cầu.
– Bước 3: người bệnh nhắm mắt và tự làm một cách độc lập theo yêu cầu của kỹ thuật viên.
* Lưu ý:
– Thực hiện bài tập di chuyển theo các hướng khác nhau theo tầm vận động của từng khớp.
– Tăng mức độ khó của bài tập bằng cách yêu cầu người bệnh phân biệt nhiều bề mặt/chiều cao/mật độ/hình dạng khác nhau hoặc nhận diện nhiều hướng/vòng tròn khác nhau.
– Nếu người bệnh không thể nhắm kín mắt có thể dùng khăn che mắt, tuy nhiên việc nhắm mắt chủ động sẽ giúp người bệnh tăng khả năng tập trung vào bài tập.
6. Theo dõi và xử trí tai biến
– Khả năng tập trung, ghi nhớ của người bệnh.
– Mức độ chính xác và cải thiện của động tác cũng như tầm vận động khớp.
– Sự thay đổi trong tăng cường nhận thức cảm giác bản thể.
Tai biến và xử trí
– Người bệnh thấy đau đầu, căng thẳng, mệt mỏi.
– Đau mỏi cơ.
Xử trí: cho người bệnh nghỉ ngơi khi cần thiết.
7. Ưu điểm của phương pháp
7.1. Ưu điểm chung
Là một trình tự tập luyện đa năng, phương pháp tập nhận thức – cảm giác – vận động Perfetti có nhiều ưu điểm như sau:
– Giúp cải thiện khả năng thực hiện các động tác phức tạp: Phương pháp Perfetti kết hợp các yếu tố nhận thức, cảm giác và vận động để giúp cải thiện khả năng thực hiện các động tác phức tạp. Việc tập luyện theo phương pháp này giúp người tập luyện nâng cao khả năng phối hợp giữa các cơ quan vận động, tăng cường khả năng điều khiển cơ thể và cải thiện khả năng thực hiện các động tác chính xác và hiệu quả hơn.
– Thích hợp cho nhiều đối tượng: Phương pháp Perfetti không chỉ thích hợp cho người lớn, mà còn rất hiệu quả đối với trẻ em và người già. Trẻ em có thể dễ dàng tiếp thu và áp dụng phương pháp này để phát triển khả năng vận động cũng như khả năng ngôn ngữ của mình. Người già có thể tận dụng phương pháp này để cải thiện khả năng vận động và tăng cường sức khỏe.
– Đơn giản và dễ thực hiện: Phương pháp Perfetti không đòi hỏi sự phức tạp trong cách thực hiện. Người tập luyện có thể dễ dàng thực hiện tại nhà hoặc trong môi trường tập luyện, không cần phải có thiết bị tập luyện phức tạp. Điều này giúp người tập luyện tiết kiệm được thời gian và chi phí.
– Có hiệu quả trong việc giảm đau và tăng cường sức khỏe toàn diện: Phương pháp Perfetti không chỉ giúp cải thiện khả năng vận động mà còn giảm đau và tăng cường sức khỏe toàn diện. Việc tập luyện thường xuyên theo phương pháp này có thể giúp giảm đau cơ và khớp, giảm đau lưng và tăng cường sức khỏe tim mạch, huyết áp và đường huyết.
7.2. Ưu điểm đối với người đột quỵ não
Phương pháp tập nhận thức – cảm giác – vận động Perfetti có nhiều ưu điểm đối với người bệnh đột quỵ não, bao gồm:
– Giúp cải thiện khả năng thực hiện các động tác phức tạp: Người bệnh đột quỵ não thường gặp khó khăn trong việc thực hiện các động tác phức tạp do bị suy giảm khả năng vận động và điều khiển cơ thể. Phương pháp Perfetti giúp cải thiện khả năng thực hiện các động tác phức tạp bằng cách kết hợp các yếu tố nhận thức, cảm giác và vận động. Việc tập luyện theo phương pháp này giúp người bệnh nâng cao khả năng phối hợp giữa các cơ quan vận động, tăng cường khả năng điều khiển cơ thể và cải thiện khả năng thực hiện các động tác chính xác và hiệu quả hơn.
– Giúp cải thiện khả năng ngôn ngữ: Người bệnh đột quỵ não thường gặp vấn đề trong việc sử dụng ngôn ngữ và giao tiếp. Phương pháp Perfetti giúp cải thiện khả năng ngôn ngữ bằng cách tập trung vào việc phát triển khả năng đọc và viết. Việc tập luyện nhận thức, cảm giác và vận động giúp người bệnh cải thiện khả năng đọc hiểu, viết đúng và nâng cao khả năng giao tiếp.
– An toàn và không gây đau đớn: Phương pháp Perfetti là một phương pháp tập luyện an toàn và không gây đau đớn cho người bệnh. Việc tập luyện theo phương pháp này không đòi hỏi người bệnh phải sử dụng các thiết bị tập luyện phức tạp, mà chỉ cần thực hiện các động tác đơn giản để tăng cường khả năng vận động và ngôn ngữ.
Tóm lại, phương pháp tập nhận thức – cảm giác – vận động Perfetti là một phương pháp tập luyện hiệu quả và an toàn cho người bệnh đột quỵ não, giúp cải thiện khả năng vận động và ngôn ngữ của bệnh nhân. Việc tập luyện thường xuyên theo phương pháp này có thể giúp người bệnh đột quỵ não hồi phục nhanh chóng và tăng cường chất lượng cuộc sống.
Nguồn tham khảo: Bộ Y tế
Leave a Reply