Ứng dụng thang điểm MWFT ở bệnh nhân Parkinson

Thang điểm Motor Woft Function Test (MWFT) là một công cụ đo lường khả năng vận động của bệnh nhân Parkinson, được sử dụng để đánh giá các chức năng khác nhau của bệnh nhân như khả năng cầm và đặt đồ vật, khả năng xoay cổ tay và khả năng đưa tay lên và xuống. Ứng dụng của MWFT trong điều trị bệnh nhân Parkinson là giúp đánh giá tình trạng bệnh và theo dõi tiến triển của bệnh nhân. Nó cũng có thể được sử dụng để đánh giá hiệu quả của các phương pháp điều trị, chẳng hạn như thuốc hoặc thủ thuật.

1. Tổng quan về thang điểm Motor Woft Function Test

Thang điểm Motor Woft Function Test là thang điểm lượng giá chức năng của chi trên thông qua các hoạt động chức năng vận động thô và các hoạt động tinh vi của bàn ngón tay, có tính thời gian. Thang điểm đánh giá vận động do Steven L.Wolf phát triển (1989), có giá trị cao trong đánh giá chức năng hoạt động chi trên và được sử dụng như một bài tập dành cho người bệnh.

Thang điểm có 17 hoạt động chức năng của chi trên bao gồm cả hoạt động thô và các hoạt động tinh vi của bàn tay.

Theo nghiên cứu của Rinske Nijland và Cs (2010) thang điểm vận động chức năng WOLF có giá trị tương đương với thang điểm ARAT trong lượng giá hoạt động chức năng chi trên.

– Ưu điểm:

Dụng cụ dễ kiếm, đơn giản, dễ thực hiện.
Các hoạt động gần gũi với sinh hoạt hàng ngày.
Có thể sử dụng trong tập luyện.

2. Chỉ định

Bệnh Parkinson.
Tai biến mạch máu não.
Chấn thương sọ não.
Tổn thương tủy sống.
Xơ cứng rải rác.
Xơ cột bên teo cơ.
Bệnh Alzheimer.
Viêm não – màng não.
Sau các phẫu thuật thần kinh sọ não khác.
Các bệnh lý tổn thương não khác.

3. Chống chỉ định

Người bệnh hôn mê, Glassgow dưới 13 điểm.

Rối loạn nhận thức nặng.

Người bệnh chưa ngồi dậy được.

4. Chuẩn bị

4.1. Người thực hiện

Bác sĩ phục hồi chức năng, kỹ thuật viên hoạt động trị liệu.

4.2. Phương tiện, dụng cụ

Phiếu lượng giá chức năng chi trên theo Wolf.

Các dụng cụ:

01 khăn tắm kích thước 30 x 45 cm.  01 ổ khóa và chìa khóa.
Lực kế đo lực nắm bàn tay.
Hộp gỗ hoặc giấy cao 25,4 cm (10 inches).
Bàn, ghế tiêu chuẩn có thể thay đổi chiều cao.
Đồng hồ bấm giây.
03 lá bài, 03 quân cờ tướng, 01 kẹp giấy 5 cm, 01 bút chì dài 18 cm có 6 cạnh,
01 chai nước có thể tích 330 ml, túi cái nặng 0,5 kg, giỏ có quai nặng 1,5 kg kích thước 38 x 21 x35 cm; phấn rôm.

4.3. Người bệnh

Được nghe giải thích về mục đích của bài lượng giá và cách thức tiến hành một cách rõ ràng.

5. Cách thức tiến hành

5.1. Nội dung lượng giá:

Thực hiện lần lượt theo thứ tự 17 động tác chia làm 3 phần:
Đánh giá thời gian thực hiện: động tác từ 1- 6.
Đánh giá sức mạnh: động tác 7 và 14.
Khả năng thực hiện chức năng: 9 động tác còn lại.

5.2. Cách đánh giá

Thời gian: mỗi động tác cho phép tối đa 2 phút.

Chức năng: cho điểm từ 0 – 5 điểm.

Điểm tối đa: 75 điểm.

5.3. Thang điểm đánh giá

0 điểm: chi trên bên thử không có cử động.
1 điểm: chi trên không tham gia hoạt động chức năng, tuy nhiên có biểu hiện cố gắng. Ở những động tác cho một bên tay, tay bên không được thử có thể được sử dụng để vận động cho chi thử.
2 điểm: chi có cử động, nhưng cần trợ giúp của tay bên kia để điều chỉnh hoặc thay đổi tư thế hoặc cần cố gắng làm trên 2 lần hoặc hoàn thành với thời gian rất lâu.
3 điểm: thực hiện được, nhưng cử động ảnh hưởng bởi đồng động (synergy) hoặc thực hiện chậm và gắng sức.
4 điểm: cử động gần như bình thường (có thể so với bên lành), nhưng hơi chậm hơn, có thể thiếu chính xác, trôi chảy và sự phối hợp tốt.
5 điểm: cử động bình thường.

5.4. Tiến hành:

Yêu cầu người bệnh làm các động tác như sau

STT	Hoạt động	Thời gian Tay tốt hơn	Mức độ	Thời gian Tay kém hơn
1	Đặt cẳng tay lên bàn		0 1 2 3 4 5
2	Đặt cẳng tay lên hộp cao 25,4 cm		0 1 2 3 4 5
3	Duỗi khuỷu		0 1 2 3 4 5
4	Duỗi khuỷu với vật nặng 0,5 kg		0 1 2 3 4 5
5	Đặt bàn tay lên bàn		0 1 2 3 4 5
6	Đặt bàn tay lên hộp cao 25,4 cm		0 1 2 3 4 5
7	Cầm và đặt vật nặng tối đa đặt lên hộp cao 25,4 cm		Số kg tối đa thực hiện được
8	Dùng cẳng tay gạt và thu vật 0,5 kg		0 1 2 3 4 5
9	Cầm chai nước 330 ml đưa lên miệng		0 1 2 3 4 5
10	Cầm bút chì bằng 3 ngón tay (ngón cái-chỏ-giữa)		0 1 2 3 4 5
11	Cầm kẹp giấy bằng 2 ngón tay (ngón cái-ngón chỏ)		0 1 2 3 4 5
12	Xếp 3 quân cờ		0 1 2 3 4 5
13	Lật 3 lá bài		0 1 2 3 4 5
14	Thử lực nắm bàn tay với lực kế		Ghi kết quả tối đa
15	Xoay chìa khóa trong ổ khóa 180 độ theo cả hai chiều		0 1 2 3 4 5
16	Gấp khăn tắm		0 1 2 3 4 5
17	Nhấc giỏ đồ 1,5 kg từ ghế đặt lên bàn		0 1 2 3 4 5

Thời gian thực hiện 30 – 45 phút.

5.5. Đánh giá kết quả

So sánh kết quả trước và sau khi điều trị để đánh giá mức độ tiến triển của bệnh.

6. Tai biến và xử trí

Ít gặp các tai biến do đây là kỹ thuật đơn giản và các vật dụng ít có nguy cơ gây tổn thương cho người bệnh.

Tóm lại , MWFT là một công cụ đơn giản và dễ sử dụng, không yêu cầu bất kỳ thiết bị đặc biệt nào và có thể được thực hiện ở bất kỳ địa điểm nào. Điều này làm cho nó trở thành một công cụ hữu ích trong việc giám sát tình trạng bệnh của bệnh nhân Parkinson và đưa ra quyết định điều trị. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng MWFT chỉ là một phương pháp đánh giá chức năng vận động của bệnh nhân, nó không thể thay thế cho các phương pháp khác như chụp cắt lớp vi tính (CT), cộng hưởng từ (MRI) hay các phương pháp khác để xác định chẩn đoán bệnh Parkinson. Ngoài ra, MWFT cũng có thể không phù hợp cho tất cả các bệnh nhân Parkinson, đặc biệt là những bệnh nhân có các vấn đề khác như bệnh tim hoặc thần kinh.

Nguồn tham khảo: Bộ Y tế