Sa sút trí tuệ ở người trẻ

Sa sút trí tuệ  ở người trẻ là một vấn đề đang trở nên ngày càng phổ biến trong xã hội hiện đại. Theo báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), 10% dân số thế giới trải qua sự suy giảm trí tuệ khi đạt độ tuổi 60, tuy nhiên, một số nghiên cứu gần đây cũng cho thấy rằng sa sút trí tuệ cũng đang xảy ra ở người trẻ tuổi.

1. Sa sút trí tuệ ở người trẻ là gì? 

Sa sút trí tuệ ở người trẻ (hay còn gọi là sa sút trí nhớ ở người trẻ) là tình trạng suy giảm chức năng trí tuệ, đặc biệt là khả năng nhớ và xử lý thông tin ở những người dưới 65 tuổi. Tình trạng này có thể dẫn đến khó khăn trong việc thực hiện các hoạt động hằng ngày, giao tiếp xã hội, và làm việc.

Theo một nghiên cứu được đăng trên tạp chí Khoa học Y tế Mỹ, người trẻ tuổi thường xuyên sử dụng thiết bị điện tử có thể gặp nguy cơ cao hơn để phát triển các vấn đề về tâm lý và trí tuệ. Ngoài ra, các nghiên cứu khác cũng đã chỉ ra rằng thiếu ngủ, stress và sử dụng chất kích thích cũng có thể gây ra sa sút trí tuệ ở người trẻ.

Tuy nhiên, các biện pháp thích hợp như duy trì một lối sống lành mạnh, giữ vững giấc ngủ đủ giờ, giảm stress và tăng cường hoạt động thể chất có thể giúp giảm thiểu sa sút trí tuệ ở người trẻ. Các nghiên cứu cũng đã chứng minh rằng các hoạt động tinh thần như đọc sách, học tập và chơi game có thể giúp cải thiện chức năng não và kích thích sự phát triển trí tuệ.

 

2.Các nguyên nhân gây sa sút trí tuệ ở người trẻ

Có nhiều nguyên nhân gây ra sa sút trí tuệ ở người trẻ, đó là một vấn đề đáng quan tâm đối với sức khỏe tinh thần và thể chất của họ. Vì thế, theo các nghiên cứu và báo cáo của các tổ chức uy tín, các nguyên nhân chính gây ra sa sút trí tuệ ở người trẻ bao gồm:

– Thiếu ngủ: Thiếu ngủ có thể gây ra sự giảm sút khả năng tập trung, nhớ và xử lý thông tin, gây ra sa sút trí tuệ. Theo một nghiên cứu của Viện Y tế Quốc gia Mỹ, người trẻ cần ít nhất 9 giờ giấc ngủ mỗi đêm để đảm bảo sự phát triển trí tuệ và sức khỏe toàn thân.

– Stress: Áp lực và stress trong cuộc sống hàng ngày có thể gây ra sự khó chịu, thành thực và giảm hiệu suất trong hoạt động tư duy. Theo một nghiên cứu trên tạp chí Y tế Thế giới, stress và áp lực có thể gây ra sự suy giảm khả năng trí tuệ ở người trẻ.

– Sử dụng chất kích thích: Việc sử dụng các chất kích thích như thuốc lá, rượu và ma túy có thể gây ra sa sút trí tuệ và gây hại cho sức khỏe não của người trẻ. Theo một nghiên cứu của Viện Y tế Quốc gia Mỹ, sử dụng các chất kích thích có thể gây ra sự suy giảm khả năng trí tuệ và ảnh hưởng đến sức khỏe toàn thân.

– Thiếu hoạt động thể chất: Thiếu hoạt động thể chất có thể gây ra các vấn đề sức khỏe và ảnh hưởng đến khả năng tư duy và kỹ năng học tập của người trẻ. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, thiếu hoạt động thể chất có thể gây ra sự suy giảm khả năng trí tuệ.

3. Các triệu chứng của sa sút trí tuệ ở người trẻ

Sa sút trí tuệ ở người trẻ có thể được nhận biết thông qua một số triệu chứng và dấu hiệu. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, các triệu chứng của sa sút trí tuệ ở người trẻ bao gồm:

– Khó khăn trong việc học tập và ghi nhớ thông tin: Người trẻ bị bệnh này có thể gặp khó khăn trong việc học tập và ghi nhớ thông tin, đặc biệt là thông tin mới.

– Suy giảm khả năng tư duy và xử lý thông tin: Người trẻ bị sa sút trí tuệ có thể gặp khó khăn trong việc giải quyết các vấn đề và xử lý thông tin phức tạp.

– Thiếu khả năng tập trung: Người trẻ bị sa sút trí tuệ có thể gặp khó khăn trong việc tập trung và duy trì sự chú ý trong thời gian dài.

– Thay đổi tính cách và hành vi: Sa sút trí tuệ có thể gây ra thay đổi tính cách và hành vi, bao gồm khó khăn trong việc đưa ra quyết định và thực hiện hành động.

– Mất trí nhớ: Mất trí nhớ là một triệu chứng phổ biến của sa sút trí tuệ ở người trẻ, đặc biệt là mất trí nhớ ngắn hạn.

4. Chẩn đoán sa sút trí tuệ ở người trẻ

Chẩn đoán sa sút trí tuệ ở người trẻ là một quá trình phức tạp và cần sự chuyên môn của các bác sĩ và chuyên gia y tế. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, để chẩn đoán sa sút trí tuệ ở người trẻ, các bác sĩ và chuyên gia y tế sẽ thực hiện các bước sau:

– Đánh giá sức khỏe toàn diện: Các bác sĩ và chuyên gia y tế sẽ kiểm tra sức khỏe toàn diện của người trẻ để loại trừ các nguyên nhân khác có thể gây ra các triệu chứng giống sa sút trí tuệ.

– Đánh giá trí tuệ: Các bác sĩ và chuyên gia y tế sẽ thực hiện các bài kiểm tra trí tuệ để đánh giá khả năng tư duy và xử lý thông tin của người trẻ. Các bài kiểm tra này có thể bao gồm kiểm tra trí nhớ, khả năng tập trung và giải quyết các vấn đề.

– Đánh giá tình trạng tâm thần: Các bác sĩ và chuyên gia y tế sẽ kiểm tra tình trạng tâm thần của người trẻ để loại trừ các vấn đề tâm lý có thể gây ra các triệu chứng giống sa sút trí tuệ.

– Kiểm tra sức khỏe não: Các bác sĩ và chuyên gia y tế sẽ kiểm tra sức khỏe não của người trẻ để loại trừ các vấn đề sức khỏe não có thể gây ra các triệu chứng giống sa sút trí tuệ.

– Đánh giá môi trường sống: Các bác sĩ và chuyên gia y tế sẽ đánh giá môi trường sống của người trẻ để tìm kiếm các nguyên nhân khác có thể gây ra sa sút trí tuệ, bao gồm áp lực tâm lý, chế độ ăn uống và hoạt động thể chất.

*Các thang điểm đánh giá sa sút trí tuệ ở người trẻ

Có nhiều thang điểm được sử dụng để đánh giá sa sút trí tuệ ở người trẻ, nhưng hai thang điểm phổ biến nhất là:

Thang điểm Mini-Mental State Examination (MMSE): Đây là một thang điểm đánh giá trí tuệ được sử dụng phổ biến trong việc chẩn đoán sa sút trí tuệ ở người trẻ và người lớn tuổi. Thang điểm này gồm 30 câu hỏi đa lựa chọn và kiểm tra các kỹ năng như nhận biết đồ vật, tính toán và trí nhớ. Các điểm số thấp hơn 24 có thể cho thấy người được kiểm tra có nguy cơ sa sút trí tuệ.

Thang điểm Montreal Cognitive Assessment (MoCA): Đây cũng là một thang điểm đánh giá trí tuệ được sử dụng phổ biến trong việc chẩn đoán sa sút trí tuệ ở người trẻ và người lớn tuổi. Thang điểm này gồm 30 câu hỏi kiểm tra các kỹ năng như trí nhớ, tập trung và xử lý thông tin. Điểm số thấp hơn 26 có thể cho thấy người được kiểm tra có nguy cơ sa sút trí tuệ.

• Thang điểm Mini-Mental State Examination (MMSE)

Thang điểm Mini-Mental State Examination (MMSE) là một công cụ đánh giá trí tuệ phổ biến được sử dụng trong việc đánh giá sa sút trí tuệ và các rối loạn tâm thần khác. Thang điểm này bao gồm một loạt các câu hỏi và bài kiểm tra đơn giản để đánh giá các kỹ năng như nhận biết đồ vật, tính toán và trí nhớ.

Dưới đây là 30 câu hỏi trong thang điểm Mini-Mental State Examination (MMSE) được trích dẫn từ bài báo gốc của Folstein, M. F., Folstein, S. E., & McHugh, P. R. (1975) “Mini-mental state”: A practical method for grading the cognitive state of patients for the clinician:

1. .Tên và địa chỉ của bệnh nhân.
2. Ngày, tháng, năm, mùa, thời tiết.
3. Tên một đồ vật trong phòng.
4. Đếm ngược từ 100 xuống 7.
5. Trên một tờ giấy, vẽ một hình tam giác, sau đó vẽ một hình vuông bên trong tam giác đó.
6. Thực hiện phép tính 7 + 5 = ?
7. Thực hiện phép tính 3 + 9 = ?
8. Thực hiện phép tính 8 + 6 = ?
9. Nhắc lại ba từ đã nêu ở câu hỏi số 3.
10. Hướng dẫn bệnh nhân: “Vui lòng đặt giấy nằm ngang trên đầu của bạn và sau đó đặt nó trên đất.”
11. Nhắc lại ba từ đã nêu ở câu hỏi số 9.
12. Hướng dẫn bệnh nhân: “Vui lòng đeo và sử dụng một đồng hồ đeo tay.”
13. Xem ra sao nếu bệnh nhân có một tờ giấy và bút?
14. Hướng dẫn bệnh nhân: “Vui lòng đọc câu sau: ‘Đi xe đạp là một cách để giữ gìn sức khỏe.’”
15. Hướng dẫn bệnh nhân: “Vui lòng đặt giấy nằm ngang trên đất.”
16. Hướng dẫn bệnh nhân: “Vui lòng gấp tờ giấy đó thành hai phần bằng nhau.”
17. Hướng dẫn bệnh nhân: “Vui lòng đặt tờ giấy nằm dọc trên đất.”
18. Hướng dẫn bệnh nhân: “Vui lòng tìm và đọc câu sau: ‘Điều kiện không ổn định có thể gây ra tai nạn trên đường.’”
19. Hướng dẫn bệnh nhân: “Vui lòng đặt giấy đứng trên đất.”
20. Hướng dẫn bệnh nhân: “Vui lòng gấp giấy đó thành ba phần bằng nhau.”
21. Hướng dẫn bệnh nhân: “Vui lòng đặt giấy nằm ngang trên đất.”
22. Hướng dẫn bệnh nhân: “Vui lòng đếm từ 1 đến 10.”
23. Nhắc lại ba từ đã nêu ở câu hỏi số 9.
24. Hướng dẫn bệnh nhân: “Vui lòng đặt giấy đứng trên đất.”
25. Hướng dẫn bệnh nhân: “Vui lòng gấp giấy đó thành ba phần bằng nhau.”
26. Hướng dẫn bệnh nhân: “Vui lòng đặt giấy đứng trên đất.”
27. Hướng dẫn bệnh nhân: “Vui lòng tìm và đọc câu sau: ‘Họa sĩ đã vẽ bức tranh đẹp.’”
28. Hướng dẫn bệnh nhân: “Vui lòng đặt giấy nằm ngang trên đất.”
29. Hướng dẫn bệnh nhân: “Vui lòng gấp giấy đó thành hai phần bằng nhau.”
30. Hướng dẫn bệnh nhân: “Vui lòng đặt giấy đứng trên đất.”

 

• Thang điểm Montreal Cognitive Assessment (MoCA)

Thang điểm Montreal Cognitive Assessment (MoCA) là một công cụ đánh giá chức năng nhận thức phổ biến được sử dụng trong lâm sàng và nghiên cứu. MoCA bao gồm một loạt các bài kiểm tra đơn giản để đánh giá các kỹ năng như quan sát, tư duy trừu tượng, trí nhớ và thực hiện các nhiệm vụ. Thang điểm MoCA bao gồm 30 câu hỏi sau:

1. Hướng dẫn: Hướng dẫn người được kiểm tra về cách thực hiện bài kiểm tra và yêu cầu họ thực hiện theo hướng dẫn.
2. Thời gian và địa điểm: Hỏi người được kiểm tra về thời gian hiện tại, tháng, năm, ngày, thứ và địa điểm hiện tại.
3. Vòng tròn đồng hồ: Yêu cầu người được kiểm tra vẽ một vòng tròn đồng hồ và đặt các con số vào vị trí chính xác.
4. Động từ: Hỏi người được kiểm tra về nghĩa của một số động từ đơn giản
5. Động từ kép: Hỏi người được kiểm tra về nghĩa của một số động từ kép đơn giản.
6. Tư duy trừu tượng: Yêu cầu người được kiểm tra liên kết ba từ khác nhau với một khái niệm chung.
7. Đồng âm: Hỏi người được kiểm tra về ý nghĩa của các cặp từ đồng âm.
8. Trí nhớ: Hỏi người được kiểm tra nhớ một danh sách gồm năm từ sau đó yêu cầu họ lặp lại các từ đó.
9. Trí nhớ: Yêu cầu người được kiểm tra nhớ một chuỗi các số và đọc chúng trở lại theo thứ tự.
10. Trí nhớ: Yêu cầu người được kiểm tra nhớ một câu và đọc lại.
11. Trí nhớ: Yêu cầu người được kiểm tra nhớ hình dạng và vị trí của ba hình học đơn giản.
12. Phân loại: Yêu cầu người được kiểm tra phân loại các từ được cung cấp.
13. Phân loại: Yêu cầu người được kiểm tra phân loại các số được cung cấp.
14. Phân loại: Yêu cầu người được kiểm tra phân loại các đối tượng được cung cấp.
15. Đọc: Yêu cầu người được kiểm tra đọc một câu và trả lời các câu hỏi liên quan đến nội dung của câu đó.
16. Viết: Yêu cầu người được kiểm tra viết một câu được cung cấp.
17. Vẽ: Yêu cầu người được kiểm tra vẽ một hình ở mức độ khó hơn so với vòng tròn đồng hồ.
18. Tư duy trừu tượng: Yêu cầu người được kiểm tra liên kết ba từ khác nhau với một khái niệm chung khác.
19. Tính logic: Yêu cầu người được kiểm tra giải quyết một vấn đề logic.
20. Tính logic: Yêu cầu người được kiểm tra giải quyết một vấn đề logic khác.
21. Tính logic: Yêu cầu người được kiểm tra giải quyết một vấn đề logic khác.
22. Đồng âm: Hỏi người được kiểm tra về ý nghĩa của một số cặp từ đồng âm khác.
23. Trí nhớ: Yêu cầu người được kiểm tra nhớ một câu và đọc lại.
24. Trí nhớ: Yêu cầu người được kiểm tra nhớ một danh sách gồm năm từ sau đó yêu cầu họ lặp lại các từ đó.
25. Trí nhớ: Yêu cầu người được kiểm tra nhớ một chuỗi các số và đọc chúng trở lại theo thứ tự.
26. Trí nhớ: Yêu cầu người được kiểm tra nhớ hình dạng và vị trí của ba hình học đơn giản.
27. Tính logic: Yêu cầu người được kiểm tra giải quyết một vấn đề logic khác.
28. Tính logic: Yêu cầu người được kiểm tra giải quyết một vấn đề logic khác.
29. Tính logic: Yêu cầu người được kiểm tra giải quyết một vấn đề logic khác.
30. Động từ kép: Hỏi người được kiểm tra về nghĩa của một số động từ kép khác.

 

5. Phương pháp điều trị

Sa sút trí tuệ ở người trẻ là một vấn đề khó điều trị, do đó các phương pháp điều trị cụ thể phải được cá nhân hóa và tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra sa sút trí tuệ. Tuy nhiên, có một số phương pháp điều trị chung được đề xuất.

Một phương pháp điều trị khả thi là tập trung vào việc cải thiện năng lượng và sức khỏe của não bộ thông qua việc tập trung vào việc cải thiện chất lượng giấc ngủ, tăng cường hoạt động thể chất, và cải thiện chế độ ăn uống. Nghiên cứu cho thấy rằng việc tập luyện thể dục đều đặn và ăn uống lành mạnh có thể giúp cải thiện chức năng nhận thức ở người trẻ.

Ngoài ra, các hoạt động giảm stress và kích thích nhận thức như yoga, học tiếng mới, và giải đố cũng là các phương pháp có thể giúp tăng cường chức năng nhận thức và giảm sa sút trí tuệ ở người trẻ.

Tuy nhiên, việc điều trị sa sút trí tuệ ở người trẻ cần phải được tiếp cận đa khía cạnh thông qua các chuyên gia khác nhau, bao gồm bác sĩ chuyên khoa thần kinh, chuyên gia dinh dưỡng, nhà tâm lý học và nhà hỗ trợ chăm sóc.

6. Phương pháp dự phòng

Để dự phòng bệnh lý này ở người trẻ, cần thực hiện các biện pháp phòng ngừa và duy trì một lối sống lành mạnh.

Một trong những biện pháp quan trọng là duy trì sức khỏe tốt và tăng cường hoạt động thể chất. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc tập luyện thể dục đều đặn có thể giữ cho não bộ khỏe mạnh và giảm nguy cơ sa sút trí tuệ ở người trẻ. Ngoài ra, việc duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh và đầy đủ dinh dưỡng cũng rất quan trọng.

Các hoạt động tinh thần như đọc sách, giải đố, học tập tiếng mới cũng có thể giúp tăng cường chức năng nhận thức và phòng ngừa sa sút trí tuệ ở người trẻ.

Ngoài ra, việc giảm stress và tăng cường giấc ngủ cũng là một yếu tố quan trọng để duy trì sức khỏe tinh thần và tránh mắc bệnh.