Bệnh nhân trẻ em – Cách kiểm soát hành vi căn bản từ phía Nha sĩ.

Đối với nha sĩ, quan trọng nhất trong buổi đầu tiên thăm khám trên đố tượng trẻ em chính là kiểm soát hành vi của chúng. Kiểm soát tốt hành vi của bệnh nhân trẻ em góp phần tạo nên một buổi điều trị tốt, hiệu quả mà không gây sang chấn hay ám ảnh tâm lý trẻ.

1. Dạo chơi nha khoa trước khi điều trị

Trước khi tiến hành điều trị cho bệnh nhân trẻ em, nên đưa trẻ đến phòng răng để trẻ có thể làm quen và quan sát quá trình điều trị. Việc này giúp trẻ làm quen và có ý thức về quá trình điều trị, giảm thiểu sự sợ hãi và lo lắng của trẻ. Tuy nhiên, nếu không quá cần thiết, không nên tiến hành điều trị trong lần hẹn này. Trẻ sẽ gặp người bệnh, trợ thủ và nha sĩ, vì vậy cần phải đảm bảo rằng trẻ được làm quen dần với môi trường nha khoa và các dụng cụ trước khi tiến hành điều trị.

Nếu thuận lợi, có thể cho trẻ làm quen dần với một số dụng cụ nha khoa và giải thích các dụng cụ và quá trình khám bệnh một cách dễ hiểu và gần gũi với bé. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng kỹ thuật này khác với cuộc hẹn quan sát, nơi trẻ chỉ được quan sát cha mẹ hoặc người khác điều trị. Trong cuộc hẹn quan sát, cần chú ý lựa chọn bệnh nhân hợp tác và có độ tuổi tương đồng với trẻ. Tuy nhiên, cuộc hẹn quan sát có thể có tác dụng ngược lại nếu trẻ thấy điều gì đó làm nó sợ hãi.

Nói chung, cuộc hẹn đầu tiên càng đơn giản, càng dễ chịu càng tốt. Trong cuộc hẹn này, không nên làm bất kỳ điều gì khiến trẻ đau và sợ hãi, mà nên tạo điều kiện cho trẻ làm quen dần với môi trường nha khoa và các dụng cụ, giúp trẻ có thể tiếp cận quá trình điều trị một cách dễ dàng và tự tin.

2. Nói, trình diễn, làm (tell, show, do) trên bệnh nhân trẻ em

Đây là phương pháp chính trong việc giáo dục để chuẩn bị một bệnh nhân nha khoa trẻ em ngoan ngoãn, chấp nhận điều trị. Kỹ thuật này thường đơn giản và có kết quả. Trước khi bắt đầu công việc (trừ việc gây tê tại chỗ và các thủ thuật phức tạp khác khó khăn khi giải thích như điều trị tuỷ) nói cho trẻ biết công việc sẽ làm. Sử dụng từ ngữ rất quan trọng trong kỹ thuật “nói, trình diễn, làm”. Khi thực hiện, nha sĩ cần phải dùng một số từ ngữ thích hợp, dễ hiểu để trẻ có thể hiểu và chấp nhận thủ thuật. Phần lớn trẻ em trên 3 tuổi có tình trạng cảm xúc và xã hội bình thường có thể đáp ứng tốt với kỹ thuật “nói, trình diễn, làm”.

3. Kiểm soát giọng (voice control)

Đòi hỏi nha sĩ phải chứng tỏ uy quyền khi giao tiếp với trẻ. Âm điệu giọng nói rất quan trọng. Giọng nói phải chứng tỏ mình là người có trách nhiệm tại phòng nha. Biểu hiện vẻ mặt của nha sĩ cũng phản ánh thái độ tự tin này.
Phương pháp này rất thích hợp để xử trí cho những trẻ em trước tuổi đến trường (3 – 6 tuổi). Nó rất hiệu quả để ngăn chặn những phản ứng bất lợi khi chúng bắt đầu xảy ra và đạt mức trung bình khi trẻ đã phản ứng.

4. Kỹ thuật tay che miệng trên bệnh nhân trẻ em

Một kỹ thuật được sử dụng bởi nha sĩ để kiểm soát trẻ khi trẻ đang khóc hoặc kích động là đặt tay lên miệng của trẻ. Kỹ thuật này nhằm ngăn chặn những cơn giận dữ của trẻ và thường được sử dụng như một phương pháp thay thế cho việc thay đổi giọng nói. Nó đã được chứng minh là hiệu quả đối với nhiều dạng nhân cách trẻ em khác nhau. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng kỹ thuật này không được thiết kế để làm cho trẻ sợ hãi, mà để thu hút sự chú ý của trẻ và làm cho trẻ yên tĩnh để nha sĩ có thể giải thích. Kỹ thuật này có thể ảnh hưởng đến tâm lý của trẻ, do đó cần được sử dụng cẩn thận.

Tuy kỹ thuật này đơn giản và hiệu quả, tuy nhiên, nó chỉ được coi là một biện pháp tạm thời và thường được sử dụng như một phương pháp thay thế cho việc sử dụng thuốc, nhập viện hoặc chờ đợi tới khi trẻ trưởng thành về mặt tâm lý và xã hội để có thể chấp nhận được điều trị.

5. Kìm giữ

Dùng để áp chế những cử động không thích hợp của trẻ trong lúc thực hiện những thủ thuật nha khoa. Kỹ thuật này có thể áp dụng với dây lưng, tấm trải giường hoặc trợ thủ và bố mẹ phối hợp giữ. Chỉ dành cho những trẻ không thể xử trí thông thường được.
Thường áp dụng cho trẻ nhỏ (dưới 30 tháng) cần điều trị cấp cứu một chấn thương răng hoặc cần tháo trống một răng biến chứng cuống cấp hoặc những trẻ em chậm phát triển tâm thần.

6. Khen ngợi và giao tiếp với bệnh nhân trẻ em

Cả người lớn và trẻ em đều thích được khen ngợi và việc giao tiếp tốt giữa nha sĩ và trẻ em sẽ làm cho quá trình điều trị nha khoa cho trẻ diễn ra thuận lợi hơn. Kết hợp sự khen ngợi và giao tiếp hiệu quả với phương pháp “nêu, giải thích và thực hiện” cũng có thể giúp cho điều trị nha khoa hiệu quả hơn đối với hầu hết trẻ em trên 3 tuổi.

7. Các phương pháp khác

Một số phương pháp xử trí khác
Giảm sự lo lắng của phụ huynh bằng cách cung cấp đầy đủ thông tin về quá trình điều trị nha khoa cho trẻ, có thể cho một trẻ sợ hãi đi kèm một trẻ can đảm.
– Kỹ thuật thư giãn và thôi miên: Dùng nitrous oxyde phối hợp với oxygen được sử dụng rộng rãi tại Mỹ để xử trí trẻ em trên ghế nha khoa. Kỹ thuật này rất hữu dụng để xử lý một số trẻ, nhưng đối với những trẻ có hành vi không tốt, thì không có tác dụng, đôi khi còn làm kích động hành vi của trẻ thêm.
– Một số loại thuốc được dùng để thư giãn cho trẻ. Tuy nhiên, điều quan trọng là thuốc càng hữu dụng để xử lý những trẻ hành vi không tốt thì càng nguy hiểm vì tác dụng phụ của chúng và trẻ càng nhỏ thì nguy cơ quá liễu càng cao.
– Gây mê: Kỹ thuật này hiệu quả nhưng đắt tiền và cũng có nguy cơ khác.

Nguồn: Sách Răng trẻ em – NXB Giáo dục Việt Nam