Leukemia (bạch cầu cấp) là một bệnh lý ung thư của hệ thống máu và tủy xương, ảnh hưởng đến sự phát triển của các tế bào máu. Bệnh này bắt nguồn từ các tế bào gốc trong tủy xương, khi các tế bào này bị biến đổi và phát triển không đồng đều, dẫn đến sản xuất một lượng lớn tế bào bất thường. Những tế bào này không thể hoạt động bình thường, và thường thay thế các tế bào máu khỏe mạnh, gây ra các triệu chứng của bệnh.
1. Tổng quan bệnh bạch cầu cấp:
Leukemia là một bệnh lý ung thư của hệ thống máu và tủy xương, ảnh hưởng đến sự phát triển của các tế bào máu. Bệnh này bắt nguồn từ các tế bào gốc trong tủy xương, khi các tế bào này bị biến đổi và phát triển không đồng đều, dẫn đến sản xuất một lượng lớn tế bào bất thường. Những tế bào này không thể hoạt động bình thường, và thường thay thế các tế bào máu khỏe mạnh, gây ra các triệu chứng của bệnh.
Leukemia có thể ảnh hưởng đến các tế bào máu, tế bào bạch cầu, và các tế bào khác trong hệ thống máu. Các triệu chứng của leukemia bao gồm sốt, mệt mỏi, suy nhược, chảy máu dưới da, chảy máu nhiều khi cắt hay chấn thương, nhiễm trùng và đau xương.
2. Dịch tễ bệnh bạch cầu cấp:
3. Nguyên nhân bệnh bạch cầu cấp:
Nguyên nhân chính của leukemia vẫn chưa rõ ràng, tuy nhiên, các nhà nghiên cứu đã xác định một số yếu tố có thể góp phần vào sự phát triển của bệnh này. Các nguyên nhân chính của leukemia bao gồm:
- Yếu tố di truyền: Một số loại leukemia có yếu tố di truyền, đặc biệt là ở trẻ em. Nếu có thành viên trong gia đình bị leukemia, họ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
- Tiếp xúc với chất độc: Tiếp xúc với một số chất độc như benzen, xạ kích, thuốc trừ sâu và hóa chất khác có thể làm tăng nguy cơ mắc.
- Nhiễm virus: Một số virus như virus Epstein-Barr, human T-cell lymphotropic virus type 1 và Helicobacter pylori có thể góp phần vào sự phát triển của một số loại leukemia.
- Các yếu tố khác: Các yếu tố khác bao gồm thuốc lá, sử dụng thuốc chống ung thư và các bệnh lý khác như Down syndrome.
Tuy nhiên, việc xác định nguyên nhân cụ thể của leukemia là rất khó, và nhiều trường hợp không có nguyên nhân rõ ràng.
4. Phân loại bạch cầu cấp:
Leukemia là bệnh lý ung thư của hệ thống máu và tủy xương. Theo phân loại mới nhất của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) năm 2016, leukemia được chia thành các nhóm chính sau:
-
Leukemia lympho
- Leukemia cấp dòng lympho (Acute lymphoblastic leukemia – ALL)
- Leukemia mạn dòng lympho (Chronic lymphocytic leukemia – CLL)
- Leukemiatế bào tóc (Hairy cell leukemia – HCL)
- Leukemia hạt lớn (Large granular lymphocytic leukemia – LGL)
-
Leukemia myeloid
- Leukemia cấp dòng tuỷ (Acute myeloid leukemia – AML)
- Leukemia mạn dòng tuỷ (Chronic myeloid leukemia – CML)
- Leukemia mạn dòng tuỷ không điển hình (Atypical chronic myeloid leukemia – aCML)
- Hội chứng rối loạn sinh tuỷ/ Các bệnh tăng sinh tuỷ ác tính (Myelodysplastic/myeloproliferative neoplasms – MDS/MPN)
-
Leukemia đa thể (Biphenotypic leukemia) – có sự phát triển của cả tế bào lympho và myeloid.
Ngoài ra, WHO cũng đã đưa ra một số dạng bệnh mới nhưng chưa được phân loại chính thức như Pre-T-ALL, Early T-cell precursor leukemia (ETP-ALL), Blastic plasmacytoid dendritic cell neoplasm (BPDCN), và Mixed-phenotype acute leukemia (MPAL).
Phân loại mới nhất của WHO giúp cho các chuyên gia y tế có thể đưa ra chẩn đoán và điều trị chính xác hơn, đồng thời giúp cho việc nghiên cứu và phát triển các phương pháp điều trị mới cho từng loại bệnh.
5. Triệu chứng:
Triệu chứng của leukemia ở trẻ em có thể khác nhau và phụ thuộc vào loại bệnh và mức độ nặng nhẹ của bệnh. Tuy nhiên, một số triệu chứng chung của leukemia ở trẻ em có thể bao gồm:
- Sốt và nhiễm trùng: Trẻ em có thể có sốt và nhiễm trùng thường xuyên do các tế bào bất thường ảnh hưởng đến hệ miễn dịch của cơ thể.
- Mệt mỏi và suy nhược: Trẻ em thường cảm thấy mệt mỏi và suy nhược do tế bào máu bất thường không hoạt động bình thường.
- Chảy máu và chấm đỏ dưới da: Trẻ em có thể chảy máu dưới da hoặc chấm đỏ dưới da do thiếu máu hoặc sự phá hủy của các tế bào máu bất thường.
- Đau đầu và chóng mặt: Trẻ em có thể bị đau đầu và chóng mặt do thiếu máu và sự ảnh hưởng của các tế bào bất thường đến hệ tuần hoàn.
- Đau khớp và đau xương: Trẻ em có thể bị đau khớp hoặc đau xương do sự phát triển không đồng đều của các tế bào máu và gây ra sưng và đau.
- Khó thở: Trẻ em có thể bị khó thở do sự phát triển không đồng đều của các tế bào máu và ảnh hưởng đến hệ hô hấp.
6. Chẩn đoán và điều trị bệnh bạch cầu cấp:
6.1. Chẩn đoán:
Chẩn đoán leukemia ở trẻ em thường bắt đầu với một cuộc khám và kiểm tra lâm sàng để xác định các triệu chứng và dấu hiệu của bệnh. Sau đó, các bài kiểm tra và xét nghiệm sẽ được thực hiện để xác định chính xác loại leukemia và mức độ nặng nhẹ của bệnh. Các bài kiểm tra và xét nghiệm bao gồm:
- Huyết học: Xét nghiệm máu có thể giúp phát hiện các tế bào ung thư, kiểm tra sự hoạt động của tế bào máu và xác định các yếu tố đông máu. Các xét nghiệm máu có thể bao gồm đếm tế bào máu, nồng độ hemoglobin, tiểu cầu, yếu tố đông máu và kiểm tra các tế bào máu dưới kính hiển vi.
- Sinh hóa: Xét nghiệm sinh hóa sẽ giúp xác định các chỉ số sinh hóa trong máu, bao gồm chức năng gan và thận.
- Xét nghiệm tủy xương: Xét nghiệm tủy xương là một phương pháp khác để chẩn đoán ung thư máu. Quá trình này bao gồm lấy mẫu tủy xương từ xương sườn hoặc xương chậu để xem các tế bào máu dưới kính hiển vi và kiểm tra các tế bào ung thư.
- Chụp cắt lớp vi tính (CT): đây là một phương pháp hình ảnh để xem các cơ quan bên trong và phát hiện sự phát triển của ung thư. Ngoài chụp CT, các phương pháp chụp hình khác cũng có thể được sử dụng để chẩn đoán ung thư máu, bao gồm chụp cộng hưởng từ (MRI), siêu âm và PET scan.
- Sinh thiết: lấy mẫu tủy xương hoặc lấy mẫu từ các tế bào máu bị bất thường đế chẩn đoán
- Kiểm tra gen: Kiểm tra gen có thể giúp xác định các đột biến gen có liên quan đến ung thư máu, giúp phát hiện ung thư sớm và đưa ra quyết định điều trị.
6.2. Điều trị:
Điều trị leukemia ở trẻ em phụ thuộc vào loại bệnh, mức độ nặng nhẹ của bệnh và tình trạng sức khỏe của trẻ. Các phương pháp điều trị thường bao gồm:
- Hóa trị: Hóa trị là phương pháp điều trị chính cho leukemia. Thuốc hóa trị sẽ giúp tiêu diệt các tế bào ung thư và ngăn chặn chúng phát triển. Các loại thuốc hóa trị sử dụng phụ thuộc vào loại bệnh và mức độ nặng nhẹ của bệnh.
- Ghép tủy xương: Đối với một số trường hợp, ghép tủy xương có thể là phương pháp điều trị hiệu quả. Quá trình ghép tủy xương sẽ thay thế các tế bào máu bất thường bằng các tế bào máu lành mạnh.
- Điều trị bổ sung: Bên cạnh hóa trị và ghép tủy xương, trẻ em cũng có thể được điều trị bổ sung để hỗ trợ quá trình điều trị chính. Điều trị bổ sung có thể bao gồm các loại thuốc kháng sinh để ngăn ngừa các nhiễm trùng, thuốc giảm đau và thuốc kháng histamin để giảm các triệu chứng.
- Chăm sóc hỗ trợ: Trẻ em cũng cần được chăm sóc hỗ trợ để giảm đau và cải thiện chất lượng cuộc sống. Chăm sóc hỗ trợ bao gồm chăm sóc bệnh nhân, dinh dưỡng tốt, giáo dục và hỗ trợ tâm lý.
Việc điều trị leukemia ở trẻ em là quá trình kéo dài và đòi hỏi sự chăm sóc và giám sát chặt chẽ của các chuyên gia y tế.
7. Tiên lượng:
Tiên lượng ung thư máu ở trẻ phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm loại ung thư, giai đoạn bệnh, độ tuổi của trẻ, tình trạng sức khỏe tổng thể và phản ứng của trẻ với điều trị. Nếu được phát hiện và điều trị sớm, tỷ lệ sống sót của trẻ em bị ung thư máu có thể lên đến 80-90%. Tuy nhiên, nếu bệnh được phát hiện ở giai đoạn muộn hoặc bệnh đã lan rộng, tỷ lệ sống sót có thể thấp hơn. Ngoài ra, các bệnh liên quan đến tủy xương như ung thư tủy xương hoặc bệnh lý tủy xương cũng có ảnh hưởng đến tiên lượng của trẻ. Tóm lại, tiên lượng ung thư máu ở trẻ phụ thuộc vào nhiều yếu tố, và việc phát hiện và điều trị sớm có vai trò quan trọng trong việc nâng cao tỷ lệ sống sót của trẻ.
Việc tìm hiểu và phát hiện sớm ung thư máu rất quan trọng để nâng cao tiên lượng và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Các triệu chứng của bệnh cần được theo dõi và kiểm tra định kỳ để phát hiện bệnh sớm và điều trị kịp thời.
Leave a Reply