Đau thắt ngực là một triệu chứng lâm sàng phổ biến của bệnh mạch vành. Việc hiểu về nguyên nhân và sinh lý bệnh cơn đau thắt ngực là cần thiết để chẩn đoán và điều trị căn bệnh này.
1. Nguyên nhân của cơn đau thắt ngực
Nguyên nhân của cơn đau thắt ngực là do sự gián đoạn trong việc cung cấp máu và oxy đến cơ tim. Điều này có thể xảy ra khi các động mạch vành, các mạch máu cung cấp máu đến cơ tim, bị tắc nghẽn hoặc co thắt, gây ra sự gián đoạn trong việc cung cấp máu và oxy đến cơ tim, làm mất cân bằng giữa cung và cầu oxy của cơ tim. Một số nguyên nhân phổ biến của hẹp động mạch vành:
- Xơ vữa mạch vành: là tình trạng mà các động mạch vành bị dày và cứng do sự tích tụ của mảng xơ và các chất béo trong thành mạch. Khi xơ vữa tích tụ, chúng có thể làm giảm lưu lượng máu và oxy đến cơ tim, gây ra các triệu chứng như đau thắt ngực, khó thở và mệt mỏi.
- Co thắt động mạch vành: là tình trạng mà các động mạch vành bị co thắt, gây ra sự gián đoạn trong việc cung cấp máu và oxy đến cơ tim. Co thắt động mạch vành thường xảy ra khi mạch máu bị tắc nghẽn bởi các mảng xơ và chất béo tích tụ trên thành mạch. Đôi khi co thắt động mạch vành xảy ra do sự tăng trương lực động mạch vành phản ứng với các kích thích mạch máu
- Thuyên tắc động mạch vành (hiếm gặp): là tình trạng mà các động mạch vành bị tắc nghẽn hoàn toàn, gây ra sự gián đoạn hoàn toàn trong việc cung cấp máu và oxy đến cơ tim. Thuyên tắc động mạch vành thường xảy ra khi các mảng xơ và chất béo tích tụ trên thành mạch và bị vỡ, dẫn đến sự hình thành của cục máu (thông thường là cục máu bám dính với các mảng xơ và chất béo).
Bên cạnh gắng sức, các rối loạn như cao huyết áp, hẹp van động mạch chủ, hở van động mạch chủ, hoặc là bệnh cơ tim phì đại làm giảm tưới máu cơ tim tương ứng vì khối lượng cơ tim tăng lên (làm giảm lưu lượng trong thì tâm thu).
Cung cấp oxy giảm, như thiếu máu trầm trọng hoặc thiếu oxy huyết, có thể làm tăng hoặc làm nặng thêm cơn đau thắt ngực.
2. Sinh lý bệnh cơn đau thắt ngực
Bao gồm đau thắt ngực ổn định và đau thắt ngực không ổn định
2.1 Đau thắt ngực ổn định
- Là hậu quả của sự hẹp cố định động mạch vành do mảng xơ vữa cố định không di chuyển
- Có thể dự đoán mối quan hệ giữa mức độ gắng sức và cơn đau thắt ngực.
- Khi người bệnh gắng sức, mạch vành hẹp, lưu lượng máu nuôi cơ tim giảm không đáp ứng được nhu cầu của cơ tim, dẫn đến triệu chứng đau ngực
- Khi người bệnh nghỉ ngơi, nhịp tim chậm lại, mạch vành giãn, lượng máu nuôi cơ tim vừa đủ đáp ứng nhu cầu cơ tim, làm mất triệu chứng đau ngực
2.2 Đau thắt ngực không ổn định
- Là hậu quả của giảm đột ngột dòng máu nuôi cơ tim
- Là hậu quả của hẹp không cố định động mạch vành, do mảng xơ vữa không cố định, bị nứt vỡ, theo tuần hoàn làm bít tắc đột ngột một phần hoặc toàn bộ lòng mạch
- Có thể gặp ngay cả khi bệnh nhân đang nghỉ ngơi hoặc đang ngủ, sinh hoạt bình thường
- Triệu chứng đau dữ dội và kéo dài hơn
- Tần suất và cường độ các cơn đau tăng dần theo thời gian
- Có thể dẫn đến nhồi máu cơ tim và đe doạ tính mạng người bệnh
Mảng xơ vữa trong đau thắt ngực không ổn định làm tăng trương lực mạch máu và kích hoạt quá trình tập kết tiểu cầu. Điều này giải thích cho việc nhiều bệnh nhân xuất hiện cơn đau thắt ngực vào buổi sáng, khi trương lực mạch máu tương đối cao. Ngoài ra, trương lực động mạch cũng có thể bị thay đổi do rối loạn chức năng nội mô của mạch máu.
Ngoài ra, khi cơ tim bị thiếu máu cục bộ, dẫn đến pH máu giảm, Kali trong tế bào đi ra ngoài, tăng tích tụ lactate. Bất thường này có thể quan sát thấy trên điện tâm đồ. Chức năng thất trái giảm cả ở thì tâm thu và tâm trương. Triệu chứng phù phổi và khó thở có thể bị gây ra do tăng áp lực tâm trương thất trái.
3. Kết luận
Đau thắt ngực là một triệu chứng lâm sàng vô cùng phổ biến của bệnh mạch vành. Việc hiểu rõ cơ chế nguyên nhân đằng sau triệu chứng này là một yếu tố quan trọng góp phần vào chẩn đoán và điều trị bệnh mạch vành.
Leave a Reply