Nguyên nhân bệnh động mạch vành

Bệnh động mạch vành  là tình trạng mạch máu chủ động cung cấp oxy và dưỡng chất đến cơ tim bị hạn chế, do tắc nghẽn hoặc co thắt các động mạch vành. Bệnh nguy hiểm nhưng diễn tiến âm thầm. Hiểu về nguyên nhân bệnh động mạch vành là cần thiết để kịp thời phòng ngừa, chẩn đoán và điều trị căn bệnh này.

1. Tỷ lệ bệnh động mạch vành

Tỷ lệ bệnh động mạch vành trên thế giới khá cao và được ước tính là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tử vong trên toàn thế giới. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), năm 2019, khoảng 17,9 triệu ca mắc bệnh động mạch vành trên toàn thế giới, chiếm 20,5% tổng số trường hợp bệnh tim mạch.

Tại Việt Nam, theo một nghiên cứu đăng trên tạp chí Y học TP.HCM năm 2019, tỷ lệ bệnh động mạch vành là khoảng 5,6% trong số những người trên 40 tuổi. Tuy nhiên, tỷ lệ này có thể khác nhau tùy vào địa phương và nhóm đối tượng khảo sát. Ngoài ra, do bệnh động mạch vành thường không có triệu chứng rõ ràng trong giai đoạn đầu, nên số lượng người bị bệnh này có thể cao hơn so với số liệu thống kê chính thức.

2. Nguyên nhân bệnh động mạch vành

Nhiều nguyên nhân bệnh động mạch vành đã được làm sáng tỏ, có thể kể đến như:

• Sự tích tụ của các chất béo và các tạp chất khác trên thành của động mạch. Bệnh thường khởi phát từ những tổn thương tại lớp nội mô mạch vành. Tại đó, cholesterol máu, canxi hoặc các tạp chất lưu hành trong máu bị tích tụ, kích hoạt phản ứng viêm và hình thành nên mảng xơ vữa. Theo thời gian, mảng xơ vữa phát triển lớn dần làm thu hẹp diện tích lòng mạch vành, dẫn đến giảm lượng máu đến nuôi tim. Trong trường hợp mảng xơ vữa quá lớn bị vỡ ra, kích hoạt quá trình kết tụ tiểu cầu, tạo nên cục máu đông gây bít tắc hoàn toàn mạch vành. Hậu quả là nhồi máu cơ tim.
• Rối loạn nội mạc mạch máu làm tăng xơ vữa động mạch dẫn đến co thắt động mạch vành. Hậu quả là giảm lưu lượng máu trong mạch vành
• Nguyên nhân hiếm gặp khác có thể kể đến như huyết khối, tách động mạch vành, phình mạch và viêm mạch máu

3. Triệu chứng của bệnh động mạch vành

Từ các nguyên nhân bệnh động mạch vành kể trên, hậu quả là làm giảm lưu lượng máu đến mạch vành để nuôi tim. Các triệu chứng của bệnh động mạch vành thường xuất hiện khi động mạch cung cấp máu đến cơ tim bị hạn chế. Một số triệu chứng thường gặp bao gồm:

• Đau ngực: Đau ngực là triệu chứng phổ biến nhất của bệnh bệnh động mạch vành. Đau thường xuất hiện ở vùng ngực trên hoặc phía sau ngực, có thể lan ra đến cổ, vai, tay trái, hoặc cả hai tay. Đau thường xuất hiện khi vận động hay đang gặp căng thẳng và thường giảm khi nghỉ ngơi.
• Khó thở: Bệnh động mạch vành có thể làm giảm lượng máu oxy đến cơ tim, gây khó thở hoặc thở nhanh
• Mệt mỏi: Thiếu máu và oxy có thể làm cho cơ thể mệt mỏi nhanh hơn khi vận động hoặc làm việc.
• Buồn nôn: Thiếu máu oxy có thể gây ra cảm giác buồn nôn hoặc khó chịu.
• Đau đầu: Thiếu máu và oxy có thể làm giảm lượng máu và oxy đến não, gây ra đau đầu hoặc chóng mặt.Yếu tố nguy cơ  bệnh động mạch vành

4. Các yếu tố nguy cơ bao gồm

• Tiền sử bệnh tim mạch trong gia đình: Nếu có người thân trong gia đình bị bệnh tim mạch, nguy cơ mắc bệnh sẽ tăng lên.
• Tuổi tác: Nguy cơ mắc bệnh động mạch vành tăng lên khi bạn già đi.
• Hút thuốc: Hút thuốc gây hại đến sức khỏe, đặc biệt là tác động tiêu cực đến hệ tim mạch
• Đái tháo đường: Bệnh đái tháo đường có thể gây ra các vấn đề về mạch máu, bao gồm bệnh động mạch vành.
• Huyết áp cao: Huyết áp cao có thể gây hại đến mạch máu và làm tăng nguy cơ bị bệnh động mạch vành.
• Béo phì: Những người béo phì có nguy cơ cao hơn bị bệnh động mạch vành.
• Nồng độ Lipoprotein mật độ thấp (LDL) trong máu cao
• Nồng độ Apoprotein B (ApoB) cao
• Nồng độ Protein phản ứng C (CPR) cao
• Chế độ ăn uống không lành mạnh: Ăn nhiều thực phẩm giàu đường và chất béo có thể làm tăng nguy cơ bị bệnh động mạch vành.
• Thiếu vận động: Không tập thể dục đều đặn có thể làm tăng nguy cơ bị bệnh động mạch vành.
• Thường xuyên căng thẳng, stress kéo dài
• Tiền sử bị tiền sản giật trong thời gian mang thai

Việc kiểm soát các yếu tố nguy cơ này có thể giúp ngăn ngừa bệnh động mạch vành hoặc giảm thiểu tác động của bệnh.

5. Kết luận

Bệnh động mạch vành là một bệnh nguy hiểm, tuy nhiên diễn tiến lâm sàng lại hết sức thầm lặng và khó phát hiện. Khả năng chữa khỏi của bệnh phụ thuộc vào thời điểm phát hiện và điều trị. Việc hiểu về nguyên nhân bệnh sinh và yếu tố nguy cơ góp phần trong quá trình chẩn đoán và điều trị cho bệnh nhân.