Tổng quan phương pháp thay thế thận trong hồi sức phẫu thuật tim

Phương pháp thay thế thận (RRT) có thể được sử dụng để loại bỏ sự dư thừa chất lỏng và độc hại để cải thiện cân bằng điện giải và loại bỏ các chất thải nitơ khác.Tuy nhiên, quyết định quan trọng và đôi khi khó khăn để đưa ra là liệu có nên bắt đầu RRT khi xuất hiện dấu hiệu suy thận cấp tính hay đến khi thiểu niệu hay tăng creatinin huyết thanh.

1. Chỉ định thay thế thận:

• Những chỉ định quan trọng nhất để bắt đầu RRT là quá tải chất lỏng, tăng kali máu. Các dấu hiệu khác của tăng ure máu cao chẳng hạn như: viêm màng tim hoặc chảy máu đường tiêu hóa, cũng nên thúc đẩy bắt đầu RRT, mặc dù chúng hiếm gặp trong tình huống cấp tính. Tuy nhiên, quyết định khó khăn để đưa ra là liệu có nên bắt đầu RRT khi xuất hiện dấu hiệu suy thận cấp tính hay đến khi thiểu niệu hay tăng creatinin huyết thanh (SCr), đặc biệt là khi SCr có xu hướng bị tăng trễ hơn so với mức độ suy thận. Một số nghiên cứu về bệnh nhân phẫu thuật tim đã cho thấy rằng việc thực hiện thủ thuật lọc máu trước khi bệnh nhân phát triển dấu hiệu và triệu chứng suy thận và trước khi tăng SCr đáng kể xảy ra, cho thấy cải thiện kết quả.
• Một yếu tố khác cần xem xét ở bệnh nhân suy thận vừa và trung bình (SCr> 2-2,5 mg/dL) là sử dụng “phòng ngừa” lọc máu trước phẫu thuật. Một số nghiên cứu đã chứng minh rằng điều này giảm nhu cầu sử dụng RRT sau phẫu thuật, đồng thời giảm tổng số bệnh nặng và tỷ lệ tử vong.
• RRT bao gồm nhiều quá trình để loại bỏ thể tích, chất độc. Một độ chênh áp xuyên màng (thực chất là áp lực thủy tĩnh) thúc đẩy nước, huyết thanh (siêu lọc) qua màng bán thấm. Loại bỏ chất bằng sự khuếch tán được thúc đẩy bởi sự khác biệt về nồng độ chất rắn giữa huyết tương và dung dịch điện giải ở phía bên kia của màng.

2.Các hình thức thay thế thận

Các hình thức RRT phổ biến nhất được sử dụng ở bệnh nhân phẫu thuật tim là lọc máu ngắt quãng và lọc máu liên tục qua tĩnh mạch. Lựa chọn phương pháp phù hợp phụ thuộc vào các chỉ định sử dụng (mục đích chính là loại bỏ thể tích hay chất độc), và sự ổn định huyết động của bệnh nhân. Cả hai phương pháp này đều liên quan đến  kết quả  phục hồi chức năng thận và tỷ lệ sống sót.

2.1.Lọc máu ngắt quãng (IHD) 

Được thực hiện thông qua việc lọc máu qua một bộ lọc, loại bỏ các chất thải  khỏi máu, sau đó trả lại máu đã được tinh chế vào cơ thể bệnh nhân.Tuy nhiên, IHD cũng có những hạn chế như sự mất nước và các chất dinh dưỡng quan trọng trong quá trình lọc.Toàn bộ quá trình lọc máu thông qua IHD thường kéo dài từ 3 đến 4 giờ và được thực hiện 2-3 lần mỗi tuần.

Các trường hợp chống chỉ định IHD bao gồm:

• Bệnh nhân có vấn đề về đông máu hoặc rối loạn đông máu: Vì quá trình IHD có thể gây ra tình trạng đông máu, nên bệnh nhân có vấn đề về đông máu hoặc rối loạn đông máu như bệnh nhân suy giảm tiểu cầu, hội chứng giảm tiểu cầu, bệnh nhân sử dụng thuốc ức chế đông máu hoặc bệnh nhân có tiền sử chảy máu nội bộ là những trường hợp không nên sử dụng IHD.
• Bệnh nhân sốc: Bệnh nhân đang trong tình trạng sốc cấp tính hoặc sốc nhiễm trùng nặng không nên sử dụng IHD do tình trạng này có thể gây nguy hiểm cho bệnh nhân.
• Bệnh nhân suy tim: Bệnh nhân suy tim nặng không nên sử dụng IHD do tình trạng này có thể gây ra nguy cơ tăng huyết áp và suy tim.
• Bệnh nhân suy gan nặng: Bệnh nhân suy gan nặng không nên sử dụng IHD do quá trình lọc máu có thể gây ra tình trạng sụt giảm áp suất và làm tổn thương gan.
• Bệnh nhân có bệnh lý phổi nặng: Bệnh nhân có bệnh lý phổi nặng như suy hô hấp hoặc viêm phổi cấp tính không nên sử dụng IHD do quá trình lọc máu có thể gây ra tình trạng suy hô hấp nặng.

2.3.Lọc máu liên tục (CRRT)

Được thực hiện thông qua việc lọc máu liên tục qua một bộ lọc, loại bỏ các chất thải khỏi máu và trả lại nước và các chất dinh dưỡng quan trọng vào cơ thể bệnh nhân. CRRT được đánh giá là phương pháp hiệu quả và an toàn để điều trị suy thận cấp tính sau phẫu thuật tim.Tuy nhiên, CRRT có những hạn chế như cần thiết phải sử dụng một thiết bị lớn và đắt tiền, đồng thời cần có sự chuyên môn cao để vận hành.

3.Kết luận:

Phương pháp thay thế thận (RRT) là một phương tiện quan trọng để điều trị suy thận cấp tính sau phẫu thuật tim. RRT có thể được sử dụng để loại bỏ dư thừa chất lỏng, cải thiện cân bằng điện giải và loại bỏ các chất thải nitơ khác. Việc lựa chọn phương pháp RRT phù hợp phụ thuộc vào các chỉ định sử dụng, và sự ổn định huyết động của bệnh nhân. Các hình thức phổ biến nhất của RRT là lọc máu định kỳ và lọc máu liên tục qua tĩnh mạch. Sử dụng “phòng ngừa” lọc máu trước phẫu thuật có thể giảm nhu cầu sử dụng RRT sau phẫu thuật và giảm tổng số bệnh nặng và tỷ lệ tử vong.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec đã đưa hệ thống máy móc, thiết bị hiện đại đạt chuẩn vào công tác thăm khám, chẩn đoán và điều trị hỗ trợ các bệnh lý về hồi sức cấp cứu.