Tổng quan về thuốc lợi tiểu nhóm Thiazid

Thuốc lợi tiểu thiazid là một loại thuốc được sử dụng rộng rãi để điều trị phù, tăng huyết áp và suy tim. Cùng tìm hiểu những thông tin chi tiết hơn về nhóm thuốc này qua bài viết dưới đây.

1. Cơ chế tác dụng

• Thuốc lợi tiểu thiazid hoạt động bằng cách ức chế các kênh đồng vận chuyển của natri và clorid ở ống lượn xa, dẫn tới giảm tái hấp thu natri và clorid trong dịch lọc. Nồng độ hai chất này thải ra ngoài tăng lên dẫn tới tăng thể tích nước tiểu, từ đó giảm thiểu lượng muối và nước trong cơ thể, giảm tình trạng phù, giảm huyết áp và giảm tải cho tim.
• Bên cạnh đó, thuốc lợi tiểu thiazid còn có khả năng tăng cường đáp ứng của cơ tim, tăng lượng máu được bơm ra, giúp cải thiện chức năng tim mạch. Đồng thời, thuốc còn có khả năng giảm sức cản mạch ngoại vi do giãn cơ trơn tiểu động mạch, từ đó giảm nguy cơ tắc nghẽn mạch máu và đột quỵ.
• Ngoài ra, thuốc lợi tiểu thiazid còn có khả năng tác động đến các cơ chế điều tiết natri và kali trong cơ thể, từ đó giảm nguy cơ các rối loạn điện giải và giúp cải thiện chức năng thận.

Cơ chế tác dụng của thuốc lợi tiểu nhóm thiazid

2. Chỉ định

Thuốc lợi tiểu thiazid được chỉ định trong các trường hợp sau:

• Điều trị tăng huyết áp: Được sử dụng như một phương pháp điều trị tăng huyết áp đơn độc hoặc kết hợp với các loại thuốc khác như các chất ức chế men chuyển hóa angiotensin (ACEI), các chất đối vận thụ thể angiotensin II (ARB), và các chất ức chế beta (Beta-blockers).
• Giảm phù: sử dụng để giảm phù do suy tim, suy thận, bệnh gan hoặc bệnh lý khác.
• Phòng ngừa đột quỵ và các biến chứng liên quan đến tăng huyết áp.
• Đái tháo nhạt do thận.
• Phòng ngừa sỏi thận: Dự phòng hình thành sỏi tái phát trong tăng calci niệu vô căn.

Một số thuốc lợi tiểu nhóm thiazid phổ biến trên lâm sàng, bao gồm:

• Hydrochlorothiazide (HCTZ)
• Chlorthalidone
• Indapamide
• Methylchlothiazid

Thuốc lợi tiểu Hydrochlorothiazid (HCTZ)

3.  Tác dụng không mong muốn

3.1. Hạ kali máu:

• Thường gặp nhất, có thể gây nhiễm kiềm giảm clo máu.
• Tương tác gây loạn nhịp ở BN đang dùng digoxin.

3.2. Hạ natri máu:

• Nguyên nhân: tăng ADH do giảm thể tích tuần hoàn, giảm khả năng pha loãng của thận, tăng cảm giác khát.
• Dự phòng: giảm liều lợi tiểu và hạn chế uống nước.

3.3. Tăng acid uric máu:

• Nguyên nhân: Do thiazid cạnh tranh bài tiết với acid uric qua hệ thống bài tiết acid hữu cơ.
• Có thể dẫn đến các tình trạng như sỏi thận, podagra (hội chứng đau nhức khớp gót) và bệnh gout.

3.4. Tăng calci máu

• Nguyên nhân: giảm bài tiết calci vào nước tiểu, giúp lượng calci trong máu tăng lên.
• Có thể gây ra nhiều vấn đề về sức khỏe như đau xương, tiểu đường, dị tật tim, và đột quỵ.

3.5. Tăng đường huyết

• Xảy ra ở liều cao (liều HCTZ > 50 mg/ngày).
• Nguyên nhân: giảm bài tiết insulin (do kích thích kênh K+ nhạy cảm với ATP trên tế bào B), giảm sử dụng glucose tại các mô.
• Tăng nguy cơ với hạ kali máu.

3.6. Các tác dụng không mong muốn khác

• Phản ứng dị ứng: nhạy cảm với ánh sáng, viêm da toàn thân,…
• Tăng LDL, cholesterol toàn phần, triglycerid.
• Rối loạn cương dương chủ yếu do giảm thể tích tuần hoàn.

4. Chống chỉ định

Mặc dù thuốc lợi tiểu thiazid được sử dụng rộng rãi để điều trị tăng huyết áp và giảm phù, tuy nhiên, nó cũng có một số chống chỉ định. Dưới đây là một số trường hợp không nên sử dụng thuốc lợi tiểu thiazid:

• Quá mẫn cảm với các thành phần của thuốc.
• Suy gan nặng.
• Suy giảm chức năng thận nặng.
• Bệnh lý Addison (suy tuyến thượng thận).
• Quá mẫn với sulfonamid.
• Phụ nữ có thai hoặc đang cho con bú.
• Người bị tăng acid uric hoặc bệnh gout.
• Bệnh nhân đang dùng lithium.

Ngoài các trường hợp chống chỉ định trên, bệnh nhân nên thông báo cho bác sĩ về bất kỳ thuốc hoặc chế độ ăn uống bổ sung nào đang sử dụng trước khi bắt đầu sử dụng thuốc lợi tiểu thiazid. Nếu có bất kỳ tác dụng phụ nào xảy ra khi sử dụng thuốc, bệnh nhân cần liên hệ ngay với bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.

5. Tổng kết

Tổng kết lại, thuốc lợi tiểu thiazid là một loại thuốc có vai trò quan trọng trong điều trị tăng huyết áp, phù và suy tim. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc này cần được cân nhắc kỹ lưỡng giữa lợi ích và tác hại của nó. Bệnh nhân và chuyên gia y tế nên lưu ý những điểm sau đây khi sử dụng thuốc lợi tiểu thiazid.

5.1. Đối với bệnh nhân:

• Cần tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng thuốc để đảm bảo an toàn và hiệu quả.
• Thường xuyên theo dõi sức khỏe của mình và thực hiện các xét nghiệm để đánh giá tác động của thuốc đến chức năng thận, chức năng gan và các chỉ số sinh hóa khác.
• Nếu có bất kỳ tác dụng phụ nào, cần liên hệ với bác sĩ ngay lập tức để được điều trị kịp thời.

5.2. Đối với các chuyên gia y tế:

• Cần cân nhắc kỹ lưỡng việc sử dụng thuốc lợi tiểu thiazid đối với bệnh nhân có các bệnh lý liên quan đến chức năng thận, chức năng gan, bệnh tiểu đường, bệnh tuyến giáp và bệnh tim mạch.
• Nên hướng dẫn bệnh nhân sử dụng thuốc đúng liều lượng, đúng thời gian và đúng cách thức sử dụng để đảm bảo hiệu quả của thuốc và giảm thiểu tác dụng phụ.
• Cần thường xuyên theo dõi sức khỏe của bệnh nhân khi sử dụng thuốc lợi tiểu thiazid để đánh giá hiệu quả và tác dụng phụ của thuốc đến sức khỏe của bệnh nhân.

Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số hotline hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.